Ceza Ehliyeti Nedir? Yaşı Kaçtır? Ne Zaman Başlar?

Okullarda, adli olaylarda, kavga sonrasında, baş belaya girdiğinde sık sık ‘ceza ehliyeti’ terimi kullanılır. Hukuki bir terim olan bu tabirin ne anlama geldiği, ne demek olduğu merak edilir. Özellikle de ceza ehliyetin kimlere verildiği, kaç yaşında başladığı ile ilgili sorular sorulmaktadır. Bu konuda hem vatandaşlar hem kolluk güçleri hem suçlular hem de yargı mensupları araştırma yapar.

Ceza ehliyeti Nedir? Ne Demek?

Ceza ehliyeti, kişinin işlediği suçtan dolayı sorumlu tutulup tutulamayacağını gösterir. Ayrıca kişiye eylemi nedeniyle verilecek cezayı çekip çekmeyeceği konusunda da belirleyicidir. Bir kişinin eylemlerinden sorumlu tutulabilmesi, verilen cezayı karşılayabilmesi için ceza ehlyetinin olması gerekir. Bu ehliyetin olup olmadığını belirleyen pek çok unsur bulunmaktadır. Yaş, algılama yeteneği, farkındalığı, yönlendirme yeteneği, aklı dengesi, engelli olup olmaması gibi durumlara bağlı olarak bu ehliyetten söz edilebilir. Ceza ehliyeti olmayan birinin cezalandırılması da söz konusu değildir. Yaş konusu da oldukça önemlidir. Çünkü 12 yaş altı ve akıl hastası olan kişilerin ceza ehliyetinden söz edilemez.

Ceza Ehliyeti Kaç Yaşında Başlar? Kaç Yaşında Biter?

Yaş sınırı ülkeden ülkeye farklılık gösterebilir. Bu kapsamda alt ve üst sınırlar önemlidir. Bu yaş aralığı 7 ile 21 arasında değişmektedir. Türk Ceza Kanununca belirtilen alt yaş sınırı 12’dir. 12 yaşının altındaki kişilerin ceza ehliyeti yoktur. 12-15 yaş aralığındaki kişilerin anlama, kavrama yeteneği, suça, eyleme bakış açısına bakılır.

15-18 yaş aralığındaki kişilerde ise kontrol mekanizması olup olmadığına bakılır. Bu kontroller sonucunda ceza verilip verilmeyeceğine karar verilir. Kişiye ağırlaştırıl müebbet hapis cezası verilecekse, bu cezanın verilmesi için şartlar oluşmuşsa 18-24 yıl arasında ceza verilebilir. Müebbet hapis cezasının gerektirdiği durumlarda 12-15 yıla kadar ceza verilebilir. Diğer cezaların verilmesi gerektiğinde üçte biri indirilir. Bu halde her fiil için verilecek hapis cezası 12 yıldan fazla olmamaktadır.

Ceza Ehliyet Başlangıçları Dünyada Nasıl?

Ceza ehliyetinin alt sınırı 7 olan ülkeler: Avustralya, Kıbrıs, Bangladeş, İrlanda, Ürdün, Kuveyt, Pakistan, Lüübnan, Sudan, Suriye
Alt sınırı 8 olan ülkeler: Sri Lanka, İskoçya
Alt sınırı 9 olan ülkeler: Irak, Filipinler
Alt sınırı 10 olan ülkeler: Avustralya, Nepal, Yeni Zelanda, Nikaragua, İngiltere
Alt sınırı 12 olan ülkeler: Kanada, Kore, Uganda, Türkiye
Alt sınırı 13 olan ülkeler: Cezayir, Çad, Fransa, Polonya, Tunus
Alt sınırı 14 olan ülkeler: Çin, Almanya, Bulgaristan, Macaristan, İtalya, Japonya, Libya, Romanya, Rusya, Vietnam, Yugoslavya
Alt sınırı 15 olan ülkeler: Mısır, Finlandiya, Danimarka, Norveç, İzlanda, Peru, sudan, İsveç
Alt sınırı 16 olan ülkeler: Azerbaycan, Arjantin, Bolivya, Şili, Küba, Portekiz, İspanya, Ukrayna
Alt sınırı 18 olan ülkeler: Kolombiya, Belçika, Panama, Peru

Ceza Ehliyeti Kimlere Verilir? Kimlere Verilmez?

12 yaş ve altındaki çocukların ceza ehliyeti bulunmamaktadır. Ayrıca işlenen suçun niteliğine, sonuçlarına bakılır ve bu sonuçları kavrayamayacak bir akıl hastalığı olan kişinin ceza ehliyetinden de bahsedilemez. Başak bir ifadeyle 12 yaşından küçük olan ve akıl hastası olan kişiler için ceza ehliyetinden söz edilemez. Kişilerin durumunu ölçmek için testler yapılır ve yetenekleri değerlendirilir.

Ceza Ehliyeti Raporu Nasıl Alınır?

Ceza ehliyeti olmadığına dair rapor almak isteyen pek çok kişi bulunur. Bu kişiler bazen gerçekten de haklıdır ve akıl sağlığı olmadığını ispatlamaya çalışır. Bazen de işlenen suçların sonuçlarından kaçmaya çalışırlar. Bunun için ceza ehliyeti olmadığına ilişkin rapor alınmalıdır. Bu raporu verecek olanlar ise doktorlardır.

SORU GÖRÜŞ VE BİLGİ PAYLAŞIMI İÇİN FORUM.TERCİHİNİYAP.NET