Deflasyon Nedir? Nedenleri Nelerdir? Enflasyonla Farkları Nelerdir?

Enflasyon kavramı ile birlikte anılan diğer bir ekonomik gösterge olan deflasyon nedir? Deflasyonla enflasyonun farkları nelerdir? Deflasyon nasıl ölçülür?Deflasyonun etkileri nelerdir? Deflasyonun sebepleri nelerdir? Neden ortaya çıkabilir? Detayları haberimizde bulabilirsiniz.

Deflasyon Nedir? Deflasyon Ne Anlama Gelmektedir? 

Ekonomide fiyat olgusunun seyrine dair kavramlardan olan deflasyon kavramı, enflasyonun aksine fiyatlar genel düzeyinde oluşan ve süreklilik arz eden artış değil, düşüşü ifade eden kavramdır. Enflasyonda olduğu gibi gözlemlenen yine belirli bir mal grubudur ve bu mal grubunun fiyatlarındaki seyrin belirli bir süreç içerisinde düşüş eğiliminde olması deflasyon olarak nitelendirilmektedir. Bu durumda odaklanmamız gereken iki husus öne çıkmaktadır. Birincisi tek tek muhtelif malların ve hizmetlerin fiyatlarındaki düşüş eğilimi deflasyon olarak nitelendirilmemektedir. İkinci olarak da bu fiyat düşüşlerinin süreklilik arz ediyor olması, bir seferlik olmaması gerekmektedir. Enflasyonun fiyatlar genel düzeyinde sürekli artış olduğu tanımdan yola çıkarak deflasyonun, enflasyonun tersi olduğunu söyleyebiliriz.

Deflasyon Nasıl Ölçülür? Deflasyon Nasıl Hesaplanır?

Deflasyonun hesaplanması aslında enflasyonun hesaplanmasından bağımsız ve farklı bir şey değildir. Fiyatlar genel düzeyindeki değişim ölçülürken kullanılan metot fiyatların seyrinin enflasyon neticesini mi yoksa deflasyon neticesini mi verdiğini göstermektedir. Eğer fiyatlar genel düzeyinin değişim trendi yukarı yönlü ise enflasyonist bir ortamdan, aşağı yönlü ise deflasyonist bir ortamdan söz edebiliriz.

Enflasyonun ve deflasyonun ölçümüne dair detaylı bilgilere aşağıda yönlendirmesine yer verdiğimiz enflasyonla alakalı çalışmamızda ulaşabilirsiniz;

Deflasyon Neden Ortaya Çıkar? Deflasyonun Nedenleri Nelerdir?

Deflasyon yukarıda da belirttiğimiz gibi fiyatlar genel seviyesinde gözlemlenen sürekli düşüş durumudur. Deflasyon durumunun ortaya çıkması için temelde iki sebep bulunmaktadır. Bu sebepleri şu şekilde belirtebiliriz;

• Mal ve hizmet alımı yapan işletmelerin ve hane halkının tasarruf eğiliminin artması
• Mal arzını ve satın alma gücünü yukarı yönlü etkileyen üretim artışı olması

Bu iki sebebin ortaya çıkması sonrası fiyatlar genel düzeyinde süreklilik arz eden aşağı yönlü bir hareket ortaya çıkmaktadır. Bunu şu şekilde izah edebiliriz; gerek ara madde ve ham madde alımı yapan işletmelerin gerekse nihai mal ve hizmet alımı yapan hane halkının toplam harcanabilir gelirlerinin ağırlıklı kısmını tüketime değil tasarrufa ayırmaya başlamaları, üretimin sabit olduğu bir durumda malların stoklarda birikmesine ve süreç içerisinde malların satılabilmesi için fiyatlarının azaltılmak zorunda kalınmasına yol açmaktadır. Bu durum süreklilik kazanırsa deflasyon durumu ortaya çıkabilmektedir. Ekonomide tasarruf kötü olarak nitelenmeyen bir eğilimdir. Ancak tasarruf paradoksu olarak adlandırılan topyekün herkesin tasarrufa yönelmesi durumu deflasyona ve hatta ileri düzeyde durgunluğa yol açabilmesi yönüyle istenen bir eğilim değildir.

İkinci sebep olan satın alma gücünü yukarı yönde etkileyen üretim artışı, hem işletmelerin ara madde, ham madde talepleri hem de hane halklarının nihai ürün taleplerinin sabit olduğu, değişmediği durumda çeşitli sebeplerle üreticilerin talep edilenden fazla mal üretmesi sonucunda yine fiyatların düşmeye başlaması sonucu deflasyonist ortam oluşmaktadır.

Deflasyonun Etkileri ve Sonuçları Nelerdir?

Ekonomide deflasyonist bir ortamın oluşması durumunda fiyatların sürekli aşağı yönlü bir hareketi olacağından fiyatı düşen ürünleri düşük kâr marjı ile satmaya çalışan firmalar sürecin uzaması durumunda daralmaya başlayacaktır. Bu daralma da işyerlerinden işçi çıkarmalara ya da kısa süreli çalışmalara yol açacak bir etki doğurmaya başlayacaktır. Bu şekilde de açmazdan çıkamayan firmaların kapanmalarına kadar gidebilecek olan bu süreç tüm bir ülkede işsizliğin körüklenmesine sebep olacaktır. Hane halklarına da özellikle işsizlik yönüyle yansımaya başlayan süreçte alım gücü kayıpları sebebiyle talep azalacak bu da yine firmalar açısından daha da içinden çıkılmaz bir hal ortaya çıkaracaktır. Firmalar ile hane halkı arasında oluşan bu döngüye deflasyon sarmalı adı verilmektedir ve süreklilik kazanması durumunda tüm ekonomide önce daralmaya, sonraki vadelerde ise resesyon ve hatta depresyona yol açacaktır. O nedenle deflasyon süreci sarmal halini almadan müdahale edilmesi ve bazı ekonomi poltikalarının hayata geçirilmesi elzemdir.

Deflasyondan Nasıl Çıkılır? Deflasyondan Çıkma Yöntemleri ve Politikaları Nelerdir?

• Ekonomide deflasyon oluşması ve hatta bu deflasyonun sarmal halini alarak ekonomiyi durgunluğa sürüklemesi durumunda politika yapıcıların ilk olarak alması gereken tedbir ekonomiyi yeniden hareketlendirecek yönde olmalıdır. Bu bağlamda talebi canlandırıcı tedbirler öncelikli olarak hayata geçirilmesi gereken tedbirler olacaktır.
• Bu yönde atılabilecek adımlardan birisi kredi faizlerini indirmek ve özellikle hane halklarına maliyeti düşük kredi kullandırmaktır. Bu sayede tüketim harcamalarının artışı teşvik edilebilecektir.
• Bir diğer seçenek maliye politikalarını genişletici yönde uygulamaktır. Bu bağlamda vergi oranlarındaki azalmalar ve piyasaya sağlanacak sübvansiyonlar talebi yeniden canlandırabilecektir.
• Özel sektör paydaşlarına sağlanacak düşük maliyetli krediler ve yatırım teşvikleri ile yatırımlara hız kazandırılabilir.

Bu gibi genişletici politikalar talebi canlandıracak ve talebe bağlı olarak yeniden fiyatların yukarı yönde hareketlenmesini sağlayacaktır. Endeksin pozitife dönmesiyle birlikte ekonomide durgunluk ortadan kalkacak ve dengelenme sağlanacaktır.

Deflasyon durumuna ve diğer ekonomik göstergelere dair yorumlarınızı yapmak ve fikir sunmak için Tıklayınız!