Devalüasyon Nedir?

Devalüasyon Nedir? Ne Demektir?

Devalüasyon,yani Türkçe kelime karşılığı ile değer düşürümü bir ülkenin ulusal para biriminin, diğer ülkelerin para birimleri karşısında, devlet eliyle değerinin düşürülmesi demektir.  Peki devletler neden devalüasyona gerek duyarlar? 

Devalüasyon Neden Yapılır?

Devalüasyon, yani milli para biriminde değer düşürümü ülkenin dış ticaret dengesinin bozukluğu sebebiyle başvurulan bir politikadır. Ekonomide, ülkenin dışarıya satışları, dışarıdan alışlarının altında kalmış ise dış ticaret açığı söz konusudur. Bu durumun süreklilik arz etmesi ve dış ticaret açığının düşürülememesi durumu vaki olursa, devletler devalüasyon yoluna başvurarak bu dengeyi sağlamaya çalışırlar. 

Devalüasyon yapılması durumunda, ülke parası değer kaybedip, diğer ülke paralarının değeri yükseleceği için, diğer bir deyişle ülke parasıyla dışarıdan alım imkanı azalacağından ülkenin ithalat yapma imkanı azalacak, böylece ülkenin ithal edeceği malların fiyatı yükseldiği için ithalatı düşecektir.

Diğer taraftan ülke parasının değeri düşüp, diğer ülkelerin paraları ülke parasına kıyasen değer kazanacağından, ülkede üretilen mallar bu ülkeler için ucuzlayacak ve ihracat artacaktır. 

Bu iki etkinin bir araya gelmesi ile, dış ticaret açığı eriyecek ve ülke yeniden dış ticaret dengesini yakalayabilecektir. 

Türkiye Devalüasyon Yaptı mı? Devalüasyon Tarihleri

Türkiye’de Cumhuriyet tarihi boyunca çeşitli dönemlerde bu uygulamaya gidildi.

-1940’ta ülkemizde döviz satışlarında, piyasada belirlenmiş kura yani dövizin fiyatına ek olarak belli oranda bir prim uygulanmıştır. Bunun etkisi olarak 5 yıl içinde 1 Amerikan Doları 1,11 TL’den 1,31 TL’ye yükselmiştir.

-Ağustos 1958’de piyasada belirlenmiş Amerikan Doları kuru 2,83 TL iken, kur devalüe edilerek 9 TL’ye yükseltilmiştir.

-Ağustos 1970’te yine devalüasyon uygulanarak bir Amerikan Doları 9 TL’den 15 TL’ye yükseltilmiştir.

-24 Ocak kararları olarak da bilinen, 24 Ocak 1980 yılında alınan ekonomik önlemler ile yine devalüasyon gerçekleştirildi. Dolar kuru bu kararlar ile birlikte yaklaşık %50 artış gösterdi.

-5 Nisan 1994’te yine dış ticaret dengesinin ciddi şekilde bozulmasına karşılık tedbir olarak devalüasyon yapılmıştır.

-2001 Krizi ise Türkiye’de en son uygulanan devalüasyona sahne olmuştur. Yine cari işlemler açığı ile dış ticaret açığı ciddi seviyelere ulaşmış ve devalüasyon yapılmak zorunda kalınmıştır.

Günümüzde Durum Nedir?

2018 yılında Türkiye’de döviz kurları çok ciddi artış göstermiştir. Bu artışların sebebi olarak devalüasyon yapıldığını söylemek açıkçası doğru olmaz. Çünkü devletin henüz buna dair bir politika uyguladığını görmedik. Ülkemizde son günlerde dövizin bu denli yükselmesi, piyasanın koşulları ile siyasi iklim kaynaklı olmuştur. Politika olarak ise bunu dizginlemeye çalışacak politikalar seçilmektedir. BDDK’nın getirdiği kısıtlamalar, TL’ye yönelimi arttırmak için gerçekleştirilen uygulamalar devalüasyon olmadığının emareleridir. NEDİR ?