Gelir Uzman Yardımcılığı Nedir Ne İş Yapar?

Gelir Uzman Yardımcılığı Nedir Ne İş Yapar?

Gelir Uzman Yardımcılığı Nedir Ne iş yapar sorularının cevabına atfen; vergi dairelerinde işleyişle ilgili inceleme araştırma iyileştirme gibi fonksiyonları yerine getiren bir departmanda belirtilen çerçeveler dahilinde hizmet sunan personeldir.

Gelir Uzman Yardımcıları ve Gelir Uzmanları; Hazine ve Maliye Bakanlığı’na bağlı Gelir İdaresi Başkanlığı GİB tarafından taşra teşkilatında görevlendirilen kariyer meslek mensuplarıdır. Gelir İdaresi Başkanlığı ülkemizde kamu gelirlerinin başında gelen vergilerin toplanmasında görevli kurumdur.

Bu tahsilatın gerçekleştirilmesi, vergilendirme aşamalarına dair yoklamaların ve denetlemelerin gerçekleştirilmesi safhalarında görevli Gelir İdaresi Başkanlığı Gelir Uzman Yardımcıları ve Gelir Uzmanlarını taşra teşkilatında yer alan Vergi Dairesi Müdürlüklerinde görevlendirmektedir.

Gelir Uzman Yardımcısı Nasıl Olunur?

Gelir Uzman Yardımcılığı Mesleğine Giriş

Gelir Uzman Yardımcısı olmak için adayların geride bırakması gereken toplamda 2 aşama bulunmaktadır. Bu iki aşamanın ilki olan Gelir Uzman Yardımcılığı Yazılı Sınavı Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından Ankara’da gerçekleştirilmektedir. Bu sınava mesleğe alınacağı Başkanlık tarafından duyurulmuş olan kadro sayısının beş katı kadar aday katılabilmektedir. Yazılı sınava katılacak adaylar Başkanlığa KPSS Puanı lle yapılacak olan başvuru neticesinde belirlenmektedir.

Gelir Uzman Yardımcılığı Yazılı Sınavına Başvuru

Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından oluşturulmuş olan elektronik ortamda adaylar başvurularını gerçekleştirmektedirler. Sınava başvuru koşulları şu şekildedir;

-657 Sayılı DMK’da yer alan Genel Koşulları haiz olmak. O koşullar ise şu şekilde;

1) Türk Vatandaşlığı
2) 40.madde yaş şartlarına sahip olmak.
3) 41.madde öğrenim koşullarına sahip olmak.
4) Kamu hakkından mahrumiyeti olmamak.
5) TCK – 53.madede belirtilen süreler geçmiş dâhi olsa kasti bir suç sebebiyle bir yıl ve daha fazla süreli hapis cezasına veya affedilmiş dahi olsa devlet güvenliğine karşı işlenen suçlar ile Anayasa düzenine ve düzenin işleyişine karşı suçlar, irtikap, zimmet, dolandırıcılık, rüşvet, hırsızlık, güveni kötüye kullanım, sahtecilik, hileli iflas, edimin ifasına ve ihaleye fesat karıştırma, suç kaynaklı mal varlığını aklamak ve kaçakçılık suçlarından mahkûm olmamış olmak.
6) Askerlik ile alakası olmamak, askerlik çağına gelmemiş veya askerlik çağına gelmiş ise bile askerlik vazifesini gerçekleştirmiş ya da bu vazifeyi tecil ettirmiş olmak veya yedek sınıfa alınmış olmak.
7) Görevini yerine getirmesine mani olacak düzeyde akıl rahatsızlığı sahibi olmamak.
8) Güvenlik veya arşiv araştırması gerçekleştirilmiş olmak.

-Siyasal Bilgiler, İktisadi ve İdari Bilimler, İşletme, İktisat veya Hukuk Fakülteleri’nden mezun olmak.
-Sınavın gerçekleştirileceği yılın başı itibariyle 35 yaşını doldurmamış bulunmak
-Askerlik ile ilişiksiz olmak.
-Vazifesini yapmaya mani olacak sürekli bir engel durumu bulunmamak
-Son iki yılda Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi ÖSYM tarafından gerçekleştirilen KPSS A Grubu sınavında KPSS P48 puan türünden en az 70 puan almış olmak.

KPSS P48 Puan Türü hesaplanırken aşağıdaki dersler bu hesaplamada etkili olmaktadır;

-Genel Yetenek
-Genel Kültür
-Hukuk
-İktisat
-Maliye
-Muhasebe

Bu hesaplamada Genel Yetenek ve Genel Kültür derslerinin ağırlığı %10’ar iken diğer derslerin ağırlıkları %20’şerdir.

Gelir Uzman Yardımcılığı sınavına başvuruda bulunacak olan adayların Başkanlık tarafından alım yapılacak ilan edilmiş olan iller arasından en fazla beş tanesini tercih etmesi gerekmektedir. Adaylar seçmiş oldukları bu beş ilden birisi için sınava katılma hakkı kazanırlarsa yazılı sınava katılabileceklerdir. Aksi halde adayların Gelir Uzman Yardımcılığı yazılı sınavına başvurmaları mümkün olmayacaktır. Kurum yazılı sınava her il için alım yapacağı kadronun azami yirmi katı kadar adayı davet edebilecektir.

Gelir Uzman Yardımcılığı Mühendislik ve Matematik/İstatistik Grubu

Gelir Uzman Yardımcılığı mesleğine İİBF/SBF grubunun yanı sıra Mühendislik ve Matematik/İstatistik grupları için de alım gerçekleştirilmektedir. Bu iki grup için mezuniyet koşulu dışında diğer koşullarda bir farklılık bulunmaz iken, adaylar başvurularında KPSS Lisans sınavından alınacak KPSS P3 puanını kullanmaktadırlar. MESLEKLER

Adayların Başkanlık tarafından gerçekleştirilecek yazılı sınava katılabilmeleri için mesleğe alınacak olan aday sayısının alım sayısına bağlı olarak 10 veya 20 katı kadar aday arasında yer almaları gerekmektedir.

2018 yılında gerçekleştirilen İİBF/SBF Grubu için gerçekleştirilen Gelir Uzman Yardımcılığı sınavı için yazılı sınava katılacak olan son sıradaki adayın puanı ve kaç adayın yazılı sınava katılacağı aşağıdaki tabloda yer almaktadır.

Gelir Uzman Yardımcılığı GUY Yazılı Sınavı

İİBF/SBF Grubu için gerçekleştirilen Gelir Uzman Yardımcılığı alımının ilk aşaması olan yazılı sınav 100 sorudan oluşmaktadır ve Başkanlıkça gerçekleştirilmektedir.

Sınavda adaylara; İnkılap Tarihi, Hukuk, İktisat, Maliye ve Muhasebe derslerinden çoktan seçmeli sorular yöneltilmektedir. Soru sayısı her zaman eşit olarak dağılmamakta, sınavdan sınava değişkenlik gösterebilmektedir. İnkılap Tarihi konusundan ise 1 ilâ 2 soru yöneltilmektedir. Derslerin konu içerikleri şu şekildedir;

İkinci ve Üçüncü Grup olan Mühendislik ve Matematik/İstatistik Grubu’nun yazılı sınav konuları ise şu şekilde;

Gelir Uzman Yardımcılığı yazılı sınavından başarılı olmak için adayların en az 70 doğru yaparak 70 puan alması ve mesleğe alınacağı duyurulan aday sayısının 2 katı kadar aday arasında yer alması gerekmektedir. Bu şekilde listede yer alan adaylar ikinci safha olan sözlü mülakata katılma hakkını elde edeceklerdir.

Gelir Uzman Yardımcılığı Sözlü Mülakatı 

GUY Yazılı Sınavında başarılı olan adaylar Başkanlıkça gerçekleştirilen Sözlü Mülakata katılacaklardır. Sözlü mülakatta adayların;

-Muhakeme kabiliyetleri
-Kavrama ve ifade etme kabiliyetleri
-Davranışlarının mesleğe uygun olması
-Genel Yetenekleri ve Genel Kültürleri
-Teknolojik yeniliklere açık olma durumları ölçülmektedir.

Adaylara sınava girmiş oldukları derslere dair sorular ile Genel Kültür kapsamındaki konulardan sorular ve güncel bilgiler sorulmaktadır. Adaylara sözlü mülakat komisyon başkanı ve üyeleri tarafından puan verilmektedir. Adayların sözlü mülakatta başarılı olabilmesi için verilen bu puanların aritmetik ortalamasının en az 70 puan olması gerekmektedir.

Bu şekilde başarılı olmuş adaylardan mesleğe alınacak aday sayısı kadar aday mesleğe girmeye hak kazanacaktır. Yine başarı puanı koşulunu karşılayan adaylar arasından mesleğe alınacak aday sayısının 1/4’ü kadar yedek aday belirlenecektir. Yedek adaylar yine her ilin kendi kontenjanı bazında hesaplanacaktır ve o il için sınava katılmış olan adaylar arasından seçilecektir.

Gelir Uzman Yardımcılığı’na Atanma ve Yardımcılık Dönemi

Sözlü mülakatın neticesinde başarılı olan adaylar arşiv ve güvenlik araştırmalarında da bir sorun çıkmaması durumunda Gelir Uzman Yardımcısı olarak kazandıkları ilde veya ilçelerinde bulunan Vergi Dairesi Müdürlüklerinde göreve başlarlar.

Mesleğe başlayan adaylardan ilk kez devlet memuru olanların ilk bir yıllık dönemi Aday Memurluk dönemidir. Bu bir yıllık sürenin sonunda gerçekleştirilecek olan adaylık eğitimi ve asalet sınavı neticesinde adaylıkları kaldırılacaktır.

Mesleğe başlayan Gelir Uzman Yardımcıları ilk etapta bir temel ve hazırlayıcı eğitime tabi tutulmaktadırlar. Bu temel ve hazırlayıcı eğitim genel olarak Ankara’da yer alan Gelir İdaresi Başkanlığı Eğitim Merkezi’nde yapılmaktadır. Bu eğitimin ardından adaylara eğitimde görmüş oldukları konulardan sınav yapılır. Bu sınavda adayların en az 60 puan almaları gerekmektedir.

Tüm adaylar mesleğe Gelir Uzman Yardımcısı olarak başlarlar. Gelir Uzman Yardımcılığı süreci üç sene sürecek bir dönemdir. Bu üç yılın sonunda meslek mensupları Yeterlik Sınavına girerek Gelir Uzmanı olacaklardır.

Yeterlik Sınavı

Gelir Uzman Yardımcısı olarak meslekte üç yılını dolduranların yardımcılıklarının kaldırılarak Gelir Uzmanı olması için iki aşamalı yeterlik sınavını başarı ile geçmeleri gerekmektedir. Yeterlik sınavının ilk aşaması yazılı olarak aşağıdaki konulardan gerçekleştirilmektedir;

1) Mevzuat

-Bakanlık Teşkilatı ve Görevleri Hakkında Kanun / Kanun Hükmünde Kararname
-Başkanlığın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun
-Vergi Dairesi Başkanlıkları’nın Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Yönetmelik
-Vergi Daireleri’nin Kuruluş ve Görevleri Hakkında Yönetmelik
-Vergi Daireleri İşlem Yönergesi

2) Vergi Hukuku Dersi

3) Gider Kanunları

4) Muhasebe Dersi

Yeterlik sınavının yazılı bölümünde meslek mensuplarının başarılı olabilmeleri için her bir bölümden en az 50 puan, tüm derslerin aritmetik ortalamasından ise en az 60 puan almaları gerekmektedir. Aksi halde ikinci aşama olan sözlü mülakat aşamasına geçemezler.

Sözlü mülakatta başarılı olmak için mülakat komisyonu üyelerinin vermiş oldukları puanların ortalaması en az 60 puan olmalıdır.

Gelir Uzman Yardımcılarının nihai başarı puanları Yeterlik Yazılı ve Sözlü sınavları ile uzman yardımcılarına verilen yetiştirme notunun ortalaması alınarak hesaplanmaktadır. Yazılı Sınavda veya sözlü mülakatta başarısız olan adaylar ile yapılan hesaplama neticesinde nihai başarı puanı 60 puandan az olanlar hakkında başarısızlık hükümleri uygulanacaktır.

Başarısızlık hükümleri gereği meslek mensupları Kurum içerisinde yer alan memuriyet kadrolarında görevlendirileceklerdir.

Gelir Uzman Yardımcıları ve Gelir Uzmanları Ne İş Yapar?

Yönetmeliğe göre ;

-Uzman ve uzman yardımcıları kanun, tüzük, yönetmelik, yönerge ve diğer mevzuatta belirtilen iş ve işlemlerden kendilerine verilenleri yerine getirirler.

-Uzman ve uzman yardımcıları, kendilerine verilen görevlerin zamanında ve mevzuata uygun olarak yerine getirilmesinden amirlerine karşı sorumludurlar.

Yönetmelikte belirtilen hususa göre gelir uzmanı vergi dairesindeki hemen her işi bizzat yapar. Peki uygulamada durum nasıldır? Uygulamada gelir uzmanları vergi dairesindeki şef sorumluluğunda bulunan servislerde görevlendirilir ve bulunduğu servisin görevlerini yerine getirir. Kısaca vergi dairesindeki servisleri şu şekilde yazabiliriz;

-Vergilendirme Servisi
– Sicil Servisi
– KDV İade Servisi
– Muhasebe Servisi
– Takip Servisi
– İhtilaflı İşler Servisi
– Vezne Servisi
– Evrak Servisi
– Özlük Servisi
– Tarama Servisi
– İcra – Satış Servisi

Gelir Uzmanları ve Gelir Uzman Yardımcılarının görevlendirildikleri servislere göre yaptığı işler değişmektedir. Şimdi Gelir Uzmanları ve Gelir Uzman Yardımcılarının görevlendirildikleri servislerde ne gibi iş ve işlemler yaptıklarını inceleyelim.

Vergilendirme Servisi

Bu servisler içerisinde en önemli ve en temel servis vergilendirmedir. Vergi dairesindeki asli işleri vergilendirme servisi yapmaktadır. Buna paralel angaryası ve iş yükü en yoğun olan servistir. En temel görevi tarhiyat, tahakkuk ve yazışmalardır. Gelir uzmanları vergi kimlik numaralarına göre ayrılmış belli dosyalardan sorumludur. Sorumlu olduğu dosyalar hakkında hemen her işi yapmaktadır. Bu işleri aşağıdaki gibi tasnif edebiliriz;

Mükellefle ilgili yazışmalar
Tarhiyatlar
Mükellefi takdir komisyonuna sevk etme
Vergi iadesi dosyası hazırlama
Damga vergisi-stopaj beyannameleri-GMSİ kira beyannameleri v.s. evrakı kabul etme
Vergi inceleme raporlarının işlemleri
Evrak servisinden gönderilen evrakları dosyalarına atma,
Fatura iptali (vergi dairesinde veya sayı çoksa matbaada yırtılarak imha edilir ve sonucunda tutanak tutulur)
Arşivdeki terki yapılmış dosyaları düzenleme ve yıl sonlarında evrak imhası yapma ve bunlar dışında aklınıza dosyayla ilgili ne gelirse amirinin verdiği işi yapmakla sorumludur.

Sicil Servisi

Sicil servisindeki gelir uzmanları yeni dosya açılışı, kapanışı, mükellef kayıtları, terk, işe başlama, elden tebligat yapma, vergi dairesi başkanlığı olmayan küçük illerde yoklama yapma gibi işlerden sorumludur. Açılışı yapılan dosya vergilendirme servisine gönderilir ve dolaptaki yerini alır.

KDV İade Servisi

KDV iade servisi ihtisas servistir ve sadece KDV iadesiyle ilgilenir. Bu servisin amacı mükellef iadelerindeki gecikmeyi minimuma indirmektir. Buradaki gelir uzmanları da doğal olarak KDV iade süreciyle ilgili mükellefe ait eksik evrakları tamamlama, iade sürecini yürütme, prosedürler kısaca ne gerekiyorsa o işlemleri gerçekleştirir ve takip eder.

Muhasebe Servisi

Muhasebe servisinin temel görevi KDV dışındaki iadeleri yapmaktır. Vergilendirme servisi tarafından hazırlanan iade dosyaları son olarak bu servise gelir ve bu serviste Muhasebe Fişi ile iade gerçekleştirilir.

Takip Servisi

Takip servisi vergi hukukundan bildiğimiz amme alacaklarının tahsil usulü hakkında kanunun uygulayıcısıdır. Ödeme emirleri, tahsil zaman aşımı bu servisten takip edilir.

İhtilaflı İşler Servisi

İhtilaflı işler hukuk davalarıyla ilgili yazışmalarda vergi dairesi ile ilgili idare arasında aracılık eder ve 2 nolu ihbarnameyi düzenler. ( Dava konusu edilmiş ihbarnameler yeniden düzenlenirse eskisiyle karışmaması için 2 nolu ihbarname denmektedir. ) Mahkeme yazılarının büyük çoğunluğunu yine vergilendirme servisi tarafından yazılır. İlgili evrakı tamamlama vergilendirme servisinin görevidir. İhtilaflı işler sadece aracı konumdadır.

Vezne ve Evrak Servisi

Vezne-Evrak servisinde görev yapan meslek mensupları gişe memurunun yaptığı işleri yapar. Vergi dairesine gidildiğinde mutlaka muhattap olacağınız kişiler öncelikle bu servislerde çalışan gelir uzmanları veya memurlar olur.

Özlük Servisi

Özlük, vergi dairesinin insan kaynaklarıdır. Göreve başlama, görevden ayrılma, görevlendirme ve diğer özlük işleri burada görülür.

Tarama Servisi

Tarama servisi doğrudan müdüre bağlı olan servistir. İstatistikleri tutmakla birlikte vergi dairesi müdürünün inceleme yetkisi bu servis tarafından yerine getirilir. İncelemeler genelde küçük çaplı konulardan oluşur. En sık rastlanan gerçek kişi mükelleflerin gayrimenkul alım satımları sonucu elde ettiği ticari kazançtır. Takdire sevk edilen mükellefin donesi bu servis tarafından hazırlanır.

Bunlara ek olarak özellikle mükelleflerin yoğun olarak vergi dairesine geldiği dönemlerde ( özellikle Mart ayı kira beyannamelerinin verildiği dönem ) danışmada mükelleflere ön bilgi vermek ve yönlendirmek amacıyla da yine Gelir Uzmanları ve Gelir Uzman Yardımcıları görevlendirilirler. Yapılandırma dönemlerinde ve diğer yoğun dönemlerde Alışveriş Merkezlerinde kurulan Maliye masalarında da görev yapanlar gelir uzmanlarıdır.

Genel olarak anlaşılacağı üzere gelir uzmanının spesifik bir görevi yoktur. Bulunduğu servisin görevi neyse veya amirleri tarafından verilen iş neyse onu yerine getirmekle görevlidir.

Gelir Uzman Yardımcıları ve Gelir Uzmanlarının Görev Yerleri

Mesleğe giren Gelir Uzman Yardımcıları İl ve İlçelerde yer alan Vergi Dairesi Başkanlıkları ile Vergi Dairesi Müdürlükleri’nde yukarıda sıraladığımız servislerde görevlendirilmektedirler. Gelir Uzman Yardımcıları atandıkları ilde 5 yıl çalışmak zorundadır. Ancak bu süreçten sonra başka ile nakilleri mümkün olacaktır. Bu durumla alakalı mevzuat hükmü şu şekildedir;