Hakim Yardımcılığı

Hakim Yardımcılığı

Adalet alanında pek çok bölüm ve branş söz konusudur. Artık bunlardan biri de hakim yardımcılığıdır. Hakim yardımcılığı için ilgili bölümde eğitim almış kişi olmak gerekmektedir.

Adalet Bakanı Sayın Abdülhamit GÜL’ün son dönemde dile getirdiği Hakim Yardımcılığı düzenlemesi nasıl olacak ve ne zaman hayata geçecek? Hakim Yardımcılığı maaşı ne kadar? Hakim yardımcılığı süresi ne kadar olacak? Değerlendirmelerimizi yazımızda bulabilirsiniz.

Hakim Yardımcılığı Nedir?

Adalet Bakanı Sayın Abdulhamit GÜL Hakim Yardımcılığı statüsünün getirileceğini, bu sayede hakim ve savcıların daha iyi yetiştirilerek mesleğe adım atacağını dile getirmeye başlamıştır. Hakim Yardımcılığı statüsü, direkt olarak hükmetme yetkisi edinmeden evvel, mesleğe yeni giren bir meslek mensubunun deneyimli bir hakim refakatinde yetiştirilmesi sürecini ifade etmektedir. Bu statüye kamu kurum ve kuruluşlarındaki kariyer mesleklerden aşinayız.

Kamu Kurumlarındaki kariyer meslekler olan Uzman Yardımcılığı, Müfettiş Yardımcılığı, Denetçi Yardımcılığı, Denetmen Yardımcılığı gibi unvanlardaki sistemlerden yola çıkarak Hakim Yardımcılığı sisteminin nasıl işleyebileceğini anlamamız mümkün olabilir.

Kariyer Mesleklerde Yardımcılık Uygulamaları

Kamu kurumlarında görev yapmakta olan kariyer meslek mensupları olan; Uzman Yardımcılığı, Müfettiş/Denetçi/Denetmen Yardımcılığı mesleklerinde uygulanan Yardımcılık dönemlerine bir göz atalım.

Uzman Yardımcılığı

Uzman Yardımcılığı süresi üç yıldır. Bu süreçte adaylar 3 yıl boyunca yetiştirilmektedirler. Bu yetiştirmenin dört temel sac ayağı bulunmaktadır;

– Mesleki temel eğitim ve hizmet içi eğitimler ile gerekli teorik alt yapının oluşturulması
– Bir Uzman refakatinde çalıştırılarak mesleğin tatbikini öğrenmek, teorik bilgiyi pratiğe dönüştürmek.
– Denetleme yetkisi olan Uzmanlıklarda denetim yetkisi verilmesi ve bu süreç sonunda yeterliğin ölçülmesi.
– Farklı birimlerde geçici görevlendirmeler ile oryantasyon sağlanması.

Bu temel ilkeler çerçevesinde gerçekleştirilen Uzman Yardımcılarının yetiştirilmesi süreci 3 yıl sürmektedir. Bu üç yılın sonunda Uzman Yardımcıları Yeterlik Sınavı ve Uzmanlık Tezi hazırlama aşamalarını geçmek zorundadır. Buna ilave olarak Merkez Uzmanlığı kadrolarında Yabancı dil sınavı’ndan C düzeyi dil yeterliği de şarttır.

Uzmanlık Mesleği’ndeki bu aşamaları ve diğer detayları incelemek isteyenler; UZMANLIK Mesleği Unvan Tanıtım yazımız için Tıklayınız!

Müfettiş/Denetçi/Denetmen Yardımcılığı

Bu üç meslek grubunu kısaca denetim ve teftiş meslekleri olarak niteleyebiliriz. Bu mesleklerde de yukarıda anlattığımız Uzman Yardımcılığı’na benzer şekilde üç yıllık bir yardımcılık süresi söz konusudur. Bu üç yıllık süre içerisinde meslek mensupları öncelikle temel eğitime ve hizmet içi diğer eğitimlere katılmaktadırlar. Bu süreçler içerisinde bu meslek gruplarına ilk senenin sonunda, bazılarında iki senenin sonunda tek başına denetim ve teftiş yapma yetkisi verilmektedir.

Bu yetkinin verilişi genellikle gerçekleştirilen bir yetki yazılı sınavı ile olmaktayken bazı mesleklerde ise re’sen verilebilmektedir. Tek başına denetim yetkisi alan meslek mensubu üç yıllık yardımcılık süresini doldurana kadar kendi başına denetimler gerçekleştirip bunları rapor ile sonuca bağlar. Üç senenin sonunda ise meslek mensuplarına Yeterlik Sınavı yapılmaktadır. Bu yeterlik sınavları çoğu kurumda yazılı ve sözlü olmak üzere iki aşamalıdır. Bu aşamaların neticesinde meslek mensuplarının yardımcılık unvanı, müfettişlik, denetçilik, denetmenlik unvanlarına dönüşmektedir.

Sizlerin de dikkatini çekmiş olacağı üzere bu meslek gruplarında yardımcılık unvanının son bulması için bir tez hazırlama ve yabancı dil koşulu bulunmamaktadır. Yeterlik sınavı sürecini başarı ile geride bırakan meslek mensuplarının yardımcılık unvanları kaldırılmaktadır.

Müfettişlik Mesleği’ndeki bu aşamaları ve diğer detayları incelemek isteyenler; MÜFETTİŞLİK Mesleği Unvan Tanıtım yazımız için Tıklayınız!

Denetçilik ve Denetmenlik Mesleği’ndeki bu aşamaları, iki unvan arasındaki farkları ve diğer detayları incelemek isteyenler; DENETÇİLİK/DENETMENLİK Mesleği Unvan Tanıtım yazımız için Tıklayınız!

Adalet Bakanı Sayın Abdulhamit GÜL’ün son dönemde dile getirdiği ve yakın dönemde hayata geçirileceğinin sinyallerini verdiği Hakim Yardımcılığı statüsünün nasıl olabileceğine dair kamu personel rejimindeki örnekleri inceledik. Bunlar içerisinde mevcut sisteme en uygulanabilir nitelikte olanı Denetim/Teftiş mesleklerinde uygulanan sistem gibi görünmektedir.

Çünkü bu sistemde gerek ilk yıl içerisinde yoğun bir eğitim programı ile teorik alt yapıyı oluşturma çalışması gerekse bu çalışmanın pratiğe dönüştürülebilmesi adına ilk sene sonunda verilen tek başına işlem yapma yetkisi ve en nihayetinde yeterlik sınavı ile unvanı bilgi ve donanım anlamında tam manâsı ile taşıyıp taşıyamayacağının ölçülmesi olanağı sunması imkanları bulunmaktadır ve uyarlanabilir en başarılı örnek sistem olarak dikkat çekmektedir.

Bir diğer uygulama ihtimali ise; Hakim Yardımcılarına tek başına değil ancak bir hakim refakatinde karar alabilme yetkisi tanınmasıdır. Bu şekilde yetiştirme süreci 3 yılın tamamına yayılacak ve ancak üç senenin sonunda yardımcılık unvanını kaldıracak koşullar sağlandıktan sonra tek başına karar alma ve tatbik etme imkanı tanınabilir.

Türkiye Adalet Akademisi’nin Kapanması Sonrası Hakim Yardımcılarının Eğitim Durumu

Bildiğiniz üzere 703 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Adli ve İdari Yargı Hakimleri’nin eğitimlerinin geçrekleştirildiği Türkiye Adalet Akademisi kapatıldı. Bu gelişmenin üzerine Hakim Yardımcılığı düzenlemesinin de yapılacak olmasıyla birlikte Hakim Yardımcılarının eğitimlerinin nasıl gerçekleştirileceği sorusu akıllara gelmektedir.

Bu konuda gerçekleştirilmesini beklediğimiz şey bazı il merkezlerine eğitim merkezleri kurularak o bölgede yer alan hakim yardımcılarının eğitimlerinin düzenlenmesi şeklinde bir uygulamadır. Bu uygulamanın organizasyonunu Adalet Bakanlığı Eğitim Dairesi Başkanlığı üstlenecektir.

Bu şekilde yapılabilecek eğitimler ile hem daha lokal ve az mevcutlu yapıda daha verimlik bir öğrenme süreci sağlanabilecek hem de bölgesel düzeyde bir toplanma söz konusu olacağından bölge hakim yardımcıları arasında daha iyi bir birliktelik sağlanabilecektir. Özellikle belli bölgelerde ortaya çıkan çeşitli uygulama sorunları, bölgenin yapısına has dava modelleri de daha verimli bir şekilde istişare edilebilecektir.

Böyle bir model planlandığı aldığımız duyumlar arasında ki en verimli olabilecek uygulama şu an için bu uygulama gibi görünmektedir.

Hakim Yardımcılığı Ne Zaman Başlayacak?

Sayın Bakan Abdulhamit GÜL’ün söylemlerinden ve Bakanlık kaynaklı duyumlardan anladığımız kadarıyla uygulamanın detayları yıl  içerisinde netleşecek. Hakim ve Savcılar için yetiştirilmeye çalışıldığı da gelen bilgiler arasında. Şayet bu dönemde mesleğe alınanlar da Hakim ve Savcı Adayı olarak sürece girebilirler. Sonraki dönemde çok yüksek ihtimalle Hakim Yardımcılığı statüsü gelecek ve uygulanacaktır.

Hakim Yardımcılarının Maaş ve Özlük Hakları

Bu noktada Hakim Yardımcılarının Hakim Adaylığı dönemindeki gibi bir uygulama ile karşılaşmasını bekliyoruz. Yani Hakim Adayı iken sahip oldukları özlük haklarına ve ücret koşullarına yardımcılık süresince sahip olacaklardır. Yardımcılık unvanını kaldıracak koşulları sağladıktan sonra ise Hakim olarak atanacak ve hakim özlük hakları ile mesleğe devam edeceklerdir.