Kanun Hükmünde Kararname (KHK) Nedir? Ne Demek? Kim Çıkarır?

Türkiye’de son yıllarda siyaset, yargı, yürütme ve yasama konuları gündemi meşgul ediyor. Özellikle de Olağanüstü Hal (OHAL) süreçlerinde ve sonrasında pek çok yeni kavram hayatımıza girdi. Bunlardan biri de Kanun Hükmünde Kararname yani kısaca KHK idi. Haberlerde duysak, arkadaşlarımızla üzerine tartışsak, sosyal medyada analizler görsek de KHK’nın ne olduğunu pek az kişi biliyor. Sınavlarda çıkması muhtemel olan, sohbetlerde değinilen bu kavramla ilgili bilgi almak oldukça önemli. Peki Kanun Hükmünde Kararname (KHK) Nedir? KHK Ne Demek? KHK kim çıkarır? Ne işe yarar?

Kanun Hükmünde Kararname (KHK) Nedir? Ne Demek?

KHK yasama organının konu, süre ve amacı belirleyecek bir yetki kanunuyla verilen yetkiye ve direkt anayasadan alınan yetkiyle hükümet tarafından çıkarılan, madden kanun gücü olan, TBMM’nin onayı ile şeklen ve organik olarak kanun gücünü kazanacak kararname olarak tanımlanabilir. Ülkemizde 1982 Anayasası 87. maddesi kapsamında “Bakanlar Kuruluna belli konularda KHK çıkarma yetkisi verme” maddesini Meclis’in görevleri ve yetkileri arasına koymuştur.

Kanun Hükmünde Kararnameyi (KHK) Kim Çıkarır?

Anayasa’da 91. maddede KHK çıkarma yetkisinin kime olduğu, kimin çıkarabileceği belirtilir. Buna göre TBMM, Bakanlar Kurluna KHK çıkarma yetkisini verebilir. Sıkı yönetim ve OHAL dönemlerinde saklı kalmak üzere Anayasa 2. kısmının 1. ve 2. bölümlerindeki temel haklar, kişi hakları ve ödevleriyle 4. bölümdeki siyasi haklar ve ödevler KHK ile düzenlenememektedir.

KHK’nın Özellikleri Nelerdir? Nasıl Çıkarılır?

KHK olağan ve olağanüstü olarak ikiye ayrılmaktadır. Türkiye’de KHK, Bakanlar Kurulu tarafından çıkarılır. Bu yetki kabineye TBMM Tarafından verilir. Temel haklar, kişi hak ve özgürlükleri, siyasi haklar ve devlet hakkında düzenleme, değişiklik yapılamaz. Olağanüstü KHK ise, Cumhurbaşkanının başkanlık ettiği bakanlar kurulunca çıkartılabilir. TBMM tarafından yetki devrine gerek duyulmamaktadır. Ayrıca Uluslararası hukuktan doğan sorumluluklara uymak kaydıyla her alanda düzenleme yapılabilmektedir. KHK ile ilgili olarak Meclis tarafından ve Anayasa Mahkemesi tarafından siyasi ve yargısal denetim yapılabilir.

Olağan veya olağan üstü KHK Resmi Gazetede yayımlanarak ve yayımlandığı gün yürürlüğe girer. Gazeteden sonra TBMM onayına sunulmaktadır. Meclis’e sunulmayan KHK bu tarihte, Meclis’in red verdiği KHK’lar ise red kararının Resmi Gazetede yayımlandığı gün yürürlükten kalkmaktadır.