Mart Ayında Kimler Aşı Olabiliyor, Sıra Kimde, Mart Ayı Aşı Takvimi

Ülkemizde görülen ilk vakadan bu yana geçen bir yılda farklı birçok tecrübe edinildi ve farklı süreçlerden geçildi. Kimi zaman daha sıkı önlemler alınırken kimi zaman normalleşmeye çalışıldı. Geçtiğimiz yılın son aylarında da aşı çalışmalarında umut verici gelişmeler yaşandı ve bir takım aşılar geliştirilerek piyasaya sürüldü.

İnsanlar normal hayata dönmeyi sabırsızlıkla bekledikleri için bu aşılar tüm dünyada heyecan yarattı. Özellikle bu aşılardan 5 tanesi salgının artmasını engellemek ve kontrol altına alınmasını sağlamak amacıyla tüm dünyaya dağıtılarak insanlara umut aşıladı. Peki bu aşılar neler?

KORONAVİRÜSE YÖNELİK OLARAK HANGİ AŞILAR KULLANILIYOR? BU AŞILAR NASIL ÜRETİLİYOR?

Şu an dünyada en fazla kullanılan aşılar; Sputnik-V, Oxford/AstraZeneca, Biontech/Pfizer, Moderna ve Sinovac aşıları olarak görülmekte. Bu aşıların bazıları ortak yöntemler ile bazıları farklı metotlar ile üretilmekte. Bu konuda da üç yöntem görülüyor, bu üç yöntem şu şekilde:

1) İnaktif Aşılar

• Gelenekselleşmiş, bilinen yöntemlerle üretimi yapılır.
• Virüs parçalanılarak etkisiz hale getirilir ve vücudumuza zarar vermeden bağışıklığımız uyarılır.
• Uzun dönem etkileri konusunda yeni geliştirilen yöntemlere göre daha net fikir verilebilir.
• Öldürülmüş virüs barındırmasından dolayı ilk aşamada daha güvenli olduğu kabul edilir.
• 2-8°C sıcaklıkta saklanabilir.
• Üretimi diğerlerine göre daha yavaş ve zordur.
• Türkiye’de yapılan faz III çalışmasının ara değerlendirme raporlarına göre aşının etkinliği %91,25 olarak ortaya çıkmıştır.
• Sinovac olarak bilinen aşı bu yöntem ile üretilmektedir.

2) Mesajcı RNA (mRNA) Aşıları

• mRNA, vücudumuzda doğal yollar ile üretilen protein sentezinde rol alır.
• Laboratuvarda yapay yöntemler ile üretilen mRNA’lar tıpkı kendi doğal mRNA’larımız gibi çalışarak virüse karşı bizi uyarmayı hedeflemektedir.
• Bu moleküller daha sonra kendimize ait moleküllermiş gibi yakılarak vücuttan atılırlar.
• Bu aşılar 25 senedir kanser de dâhil olmak üzere pek çok hastalığın tedavisine yönelik olarak kişiye özel immunoterapi metotlarıyla çalışılan teknolojiye benzer şekilde üretilirler.
• Bu aşıların en büyük dezavantajı -70°C’de ve -20°C’de saklanma gereksinimleridir.
• Biontech/Pfizer, Moderna olarak bilinen aşılar bu yöntem ile üretilmektedir.

3) Viral Vektör (Adenovirüs) Aşıları

• Grip benzeri hastalıklara yol açan bir virüsün (adenovirüs) genetik müdahale ile birlikte Koronavirüs proteini ile desteklenerek insanda bağışıklık oluşturması hedeflenir.
• Bu gruptaki aşılar; Zika, Chikungunya gibi viral hastalıklara karşı uzunca bir süredir faz III aşaması içerisindeydi.
• Aşıların içindeki mikroorganizmalar canlı olsalar da, güçsüzleştirildikleri için insanlarda hastalık yapamazlar.
• Avantajı ise Mesajcı aşıların aksine 2-8°C arasında, yani rutin olarak kullanılan aşı saklama ortamlarında saklanabilmeleridir.
• Aşı geliştirme üzerine yeni teknolojilerindendir.
• Sputnik-V ve Oxford/AstraZeneca olarak bilinen aşılar bu yöntem ile üretilmektedir.

ÜLKEMİZDE HANGİ AŞILAR KULLANILIYOR?

Türkiye’de ocak ayında başlanan koronavirüs aşı çalışmaları oldukça hızlı başlamıştı. Vatandaşlara aşı yapılmasına yönelik strateji geliştiren Sağlık Bakanlığı ilk evrede çok az miktarda Biontech/Pfizer aşısına sahipken çoğunlukla Sinovac aşısına sahipti. Diğer aşıları üreten ülkeler ve firmalar ile de görüşmeler sürse de şu ana kadar ülkemizde bu iki aşı kullanıldı ve kullanılmaya devam ediyor. kamu haber

PEKİ AŞI UYGULAMALARI NASIL GİDİYOR? MART AYINDA KİMLER AŞI OLDU VE OLABİLİR? AŞI SIRASI KİMDE?

Belirtildiği üzere ocak ayında çok hızlı bir çalışma başlamıştı. Sağlık Bakanlığı bir takım stratejiler belirlemiş ve bu stratejilere göre aşı yapılacak kişiler 4 gruba ayrılmıştı ve ilk gruptaki sağlık çalışanlarının aşıları yapılmıştı. Fakat sonra elimizdeki aşıların yetersizliğinden, tüm dünyanın aşı ihtiyacının karşılanması noktasında zorluk çekilmesinden kaynaklı olarak bir yavaşlama meydana geldi.

Sağlık Bakanlığı’nın açıkladığı stratejiye göre aşılar 4 aşamada uygulanacak. Bu aşamaların her birinde belli gruplar aşı olabilecek ve o aşama tamamlandıktan sonra diğer aşamalara geçilebilecek.

1. aşamada sağlık kurumunda çalışanlar (hastanelerden eczanelere kadar sağlık ile ilişkili tüm kurumlar) ve yaşlı, engelli, koruma evleri gibi yerlerde çalışan vatandaşlar ile önce en büyük yaş grubundan başlayarak 65 yaş üstü bireyler yer alıyor.

2. aşamada MSB, İçişleri, Adalet Bakanlığı gibi bakanlıkların, eğitim, gıda ve taşımacılık sektörlerinin çalışanları ile önce en büyük yaş grubundan başlayarak 50 yaş üstü bireyler yer alıyor.

3. aşamada kronik rahatsızlığı olan kişiler ile yine önce en büyük yaş grubundan başlayarak 18 yaş üstü bireyler yer alıyor.

4. aşamada ise aşılama sırası geldiği halde zamanında aşı yaptırmayanlar yer alıyor.

Mart ayına geldiğimizde aşılama çalışmalarında 1. Aşama tamamen bitirilmiş durumda fakat söylendiği üzere yeterli miktarda aşıya sahip olamadığımız için çok hızlı bir ilerleme söz konusu değil.

Şu an aşı için randevu alabilenler, yaş sıralamasında 60-65 yaş arası vatandaşlar ile eğitim sektörü içerisinde yer alan başta köy okulu öğretmenleri olmak üzere eğitim ve öğretimin devam ettiği bölgelerde yer alan öğretmenler. Buna ek olarak 2. aşama içerisinde yer alan bazı bakanlıkların çalışanları ve kritik görevdeki vatandaşların da aşı için randevu almasına izin veriliyor. Mart ayında hala 2. aşamanın içerisinde yer alan vatandaşların aşılarına devam ediliyor.