Memurların Disiplin Cezaları Nelerdir? Memurlara Neden Disiplin Cezası Verilir?

Kamu hizmetlerinin yürütülmesini için kanunların, Cumhurbaşkanlığı kararnamelerinin, KHK’ların, tüzüklerin ve yönetmeliklerin uygulanmasını sağlamak amacıyla devlet memurları görevlendirilmektedir. Görevini gerektiği şekliyle ifa etmeyen, uyulması gereken zorunlu kurallara uymayan ve yasak işleri yapan memurlara disiplin cezaları verilmektedir. Disiplin cezaları, Devlet Memurları Kanunu 125 inci maddesinde düzenlenmiştir. Memurlara verilen disiplin cezaları: Uyarma, Kınama, Aylıktan Kesme, Kademe İlerlemesinin Durdurulması ve Devlet Memurluğundan Çıkarılma olmak üzere beşe ayrılmaktadır. Memurlara verilen görevden uzaklaştırma bir disiplin cezası değil, ihtiyati tedbir amaçlı konulan bir idari tasarruftur. Kamu Haber

İş Arkadaşına Hakaret Eden Memura Ne Olur? Ceza Verilir Mi?

1 – Uyarma Cezası

Uyarma cezası en alt seviye disiplin cezası olarak bilinmektedir. Memurun göreviyle bağdaşmayan davranışlarında, dikkat ve özen yükümlülüğünü yerine getirerek hareket etmesi gerektiğinin yazılı olarak bildirilmesidir. Bu ceza memura disiplin amiri tarafından verilir. Devlet memurlarına 7 günden az olmamak şartıyla savunma yapma hakkı verilmeden uyarma cezası verilmesi mümkün değildir. Uyarma cezası alan devlet memuru cezanın verilmesinin üzerinden 5 sene geçmesinden sonra atamaya yetkili amire başvurarak, verilmiş olan cezasının özlük dosyasından silinmesini talep edebilir. Memurlara uyarma cezası verilen haller şunlardır:

• Verilen emir ve görevlerin tam ve zamanında yapılmasında, görev mahallinde kurumlarca belirlenen usul ve esasların yerine getirilmesinde, görevle ilgili resmi belge, araç ve gereçlerin korunması, kullanılması ve bakımında kayıtsızlık göstermek veya düzensiz davranmak,
• Özürsüz veya izinsiz olarak göreve geç gelmek, erken ayrılmak, görev mahallini terk etmek,
• Kurumca belirlenen tasarruf tedbirlerine riayet etmemek,
• Usulsüz müracaat veya şikayette bulunmak,
• Devlet memuru vakarına yakışmayan tutum ve davranışta bulunmak,
• Görevine veya iş sahiplerine karşı kayıtsızlık göstermek veya ilgisiz kalmak,
• Belirlenen kılık ve kıyafet hükümlerine aykırı davranmak,
• Görevin işbirliği içinde yapılması ilkesine aykırı davranışlarda bulunmak.

2 – Kınama Cezası

Uyarı cezasından daha ağır olan ve ikinci sırada yer alan disiplin cezası türü, kınama cezasıdır. Memurun görev ve sorumluklarını yerine getirmekte kusurlu davranarak ihmallere yol açtığının yazılı olarak bildirilmesidir. Bu ceza da disiplin amiri tarafından verilmektedir. Memurun ceza verilmeden önce 7 günden az olmamak şartıyla memurun savunmasının alınması zorunludur. Uyarı cezasında olduğu gibi, Kınama cezası alan devlet memuru cezanın verilmesinin üzerinden 5 sene geçmesinden sonra atamaya yetkili amire başvurarak, verilmiş olan cezasının özlük dosyasından silinmesi talep edebilir. Memurlara aşağıdaki durumlarda kınama cezası verilmektedir:

• Verilen emir ve görevlerin tam ve zamanında yapılmasında, görev mahallinde kurumlarca belirlenen usul ve esasların yerine getirilmesinde, görevle ilgili resmi belge, araç ve gereçlerin korunması, kullanılması ve bakımında kusurlu davranmak,
• Eşlerinin, reşit olmayan veya mahcur olan çocuklarının kazanç getiren sürekli faaliyetlerini belirlenen sürede kurumuna bildirmemek,
• Görev sırasında amire hal ve hareketi ile saygısız davranmak,
• Hizmet dışında Devlet memurunun itibar ve güven duygusunu sarsacak nitelikte davranışlarda bulunmak,
• Devlete ait resmi araç, gereç ve benzeri eşyayı özel işlerinde kullanmak,
• Devlete ait resmi belge, araç, gereç ve benzeri eşyayı kaybetmek,
• İş arkadaşlarına, maiyetindeki personele ve iş sahiplerine kötü muamelede bulunmak,
• İş arkadaşlarına ve iş sahiplerine söz veya hareketle sataşmak,
• Görev mahallinde genel ahlak ve edep dışı davranışlarda bulunmak ve bu tür yazı yazmak, işaret, resim ve benzeri şekiller çizmek ve yapmak,
• Verilen emirlere itiraz etmek,
• Borçlarını kasten ödemeyerek hakkında yasal yollara başvurulmasına neden olmak,
• Kurumların huzur, sukun ve çalışma düzenini bozmak.
• (Ek:17/9/2004-5234/1 md.) Yetkili olmadığı halde basına, haber ajanslarına veya radyo ve televizyon kurumlarına bilgi veya demeç vermek.

3 – Aylıktan Kesme Cezası

Memura verilen bu disiplin cezasında memurun aylığından 1/30’u ile 1/8’i arasında kesinti yapılmaktadır. 2020 yılı itibariyle 4.000 TL maaş alan bir memura aylıktan kesme cezasına verilirse, bu memurun aylığı 133 TL ile 500 TL arasında bir parası kesintiye uğrar. Aylıktan kesme cezasını da disiplin amirleri vermektedir. Memurun bu ceza verilmeden önce, 7 günden az olmamak üzere savunma yapma hakkı saklıdır. Aylıktan kesme cezası alan bir devlet memuru cezanın verilmesinin üzerinden 10 sene geçmesinden sonra atamaya yetkili amire başvurarak, verilmiş olan cezasının özlük dosyasından silinmesi talep edebilir. Memurlara aylıktan kesme cezası şu hallerde verilir:

• Kasıtlı olarak; verilen emir ve görevleri tam ve zamanında yapmamak, görev mahallinde kurumlarca belirlenen usul ve esasları yerine getirmemek, görevle ilgili resmi belge, araç ve gereçleri korumamak, bakımını yapmamak, hor kullanmak,
• Özürsüz olarak bir veya iki gün göreve gelmemek,
• Devlete ait resmi belge, araç, gereç ve benzerlerini özel menfaat sağlamak için kullanmak,
• Görevle ilgili konularda yükümlü olduğu kişilere yalan ve yanlış beyanda bulunmak,
• Görev sırasında amirine sözle saygısızlık etmek,
• Görev yeri sınırları içerisinde her hangi bir yerin toplantı, tören ve benzeri amaçlarla izinsiz olarak kullanılmasına yardımcı olmak,
• (Mülga: 13/2/2011-6111/111 md.)
• (Mülga: 13/2/2011-6111/111 md.)
• Hizmet içinde Devlet memurunun itibar ve güven duygusunu sarsacak nitelikte davranışlarda bulunmak,

4 – Kademe İlerlemesinin Durdurulması Cezası

Fiilin ağırlık derecesine göre memurun, bulunduğu kademede ilerlemesinin 1 ile 3 yıl süreyle durdurulmasıdır. Kademe ilerlemesinin durdurulması cezası en ağır ikinci disiplin cezasıdır. Kademe ilerlemesinin durdurulması cezası, memurun bağlı olduğu kurumdaki disiplin kurulunun kararı alındıktan sonra, atamaya yetkili amirler ve il disiplin kurullarının kararlarına dayanan hallerde ise Valiler tarafından verilir. Memurun savunma hakkı 7 gün verilir. Kademe ilerlemesinin durdurulması cezası alan devlet memuru cezanın verilmesinin üzerinden 10 sene geçmesinden sonra atamaya yetkili amire başvurarak, verilmiş olan cezasının özlük dosyasından silinmesi talep edebilir. Kademe ilerlemesinin durdurulması cezasının özlük dosyasından çıkarılmasında disiplin kurulunun görüşü alındıktan sonra yukarıdaki fıkra hüküm uygulanır. Memurlara kademe ilerlemesinin durdurulması cezası şu hallerde verilir:

• Göreve sarhoş gelmek, görev yerinde alkollü içki içmek,
• Özürsüz ve kesintisiz 3 – 9 gün göreve gelmemek,
• Görevi ile ilgili olarak her ne şekilde olursa olsun çıkar sağlamak,
• Amirine veya maiyetindekilere karşı küçük düşürücü veya aşağılayıcı fiil ve hareketler yapmak,
• Görev yeri sınırları içinde herhangi bir yeri toplantı, tören ve benzeri amaçlarla izinsiz kullanmak veya kullandırmak,
• Gerçeğe aykırı rapor ve belge düzenlemek,
• (Mülga:17/9/2004-5234/33 md.)
• Ticaret yapmak veya Devlet memurlarına yasaklanan diğer kazanç getirici faaliyetlerde bulunmak,
• Görevin yerine getirilmesinde dil, ırk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din ve mezhep ayrımı yapmak, kişilerin yarar veya zararını hedef tutan davranışlarda bulunmak,
• Belirlenen durum ve sürelerde mal bildiriminde bulunmamak,
• Açıklanması yasaklanan bilgileri açıklamak,
• Amirine, maiyetindekilere, iş arkadaşları veya iş sahiplerine hakarette bulunmak veya bunları tehdit etmek,
• Diplomatik statüsünden yararlanmak suretiyle yurt dışında, haklı bir sebep göstermeksizin ödeme kabiliyetinin üstünde borçlanmak ve borçlarını ödemedeki tutum ve davranışlarıyla Devlet itibarını zedelemek veya zorunlu bir sebebe dayanmaksızın borcunu ödemeden yurda dönmek,
• Verilen görev ve emirleri kasten yapmamak,
• Herhangi bir siyasi parti yararına veya zararına fiilen faaliyette bulunmak.

5 – Devlet Memurluğundan Çıkarılma Cezası

657 Sayılı Devlet Memurları Kanunu (DMK) içerisinde yer alan en ağır ceza, devlet memurluğundan çıkarılma cezasıdır. Bir daha devlet memuru olarak atanmamak üzere memurluktan çıkarılmaktır. Devlet memurluğundan çıkarma cezası, amirlerin bu yoldaki isteği üzerine, memurun bağlı bulunduğu kurumun yüksek disiplin kurulu karar vermektedir. Memurun savunma hakkı yine 7 günden az olmamaktadır. Devlet memurluğundan çıkarılmaya sebep olan haller şunlardır:

• İdeolojik veya siyasi amaçlarla kurumların huzur, sükun ve çalışma düzenini bozmak, boykot, işgal, kamu hizmetlerinin yürütülmesini engelleme, işi yavaşlatma ve grev gibi eylemlere katılmak veya bu amaçlarla toplu olarak göreve gelmemek, bunları tahrik ve teşvik etmek veya yardımda bulunmak,
• Yasaklanmış her türlü yayını veya siyasi veya ideolojik amaçlı bildiri, afiş, pankart, bant ve benzerlerini basmak, çoğaltmak, dağıtmak veya bunları kurumların herhangi bir yerine asmak veya teşhir etmek,
• Siyasi partiye girmek,
• Özürsüz olarak bir yılda toplam 20 gün göreve gelmemek,
• Savaş, olağanüstü hal veya genel afetlere ilişkin konularda amirlerin verdiği görev veya emirleri yapmamak,
• (Değişik: 13/2/2011-6111/111 md.) Amirlerine, maiyetindekilere ve iş sahiplerine fiili tecavüzde bulunmak,
• Memurluk sıfatı ile bağdaşmayacak nitelik ve derecede yüz kızartıcı ve utanç verici hareketlerde bulunmak,
• Yetki almadan gizli bilgileri açıklamak,
• Siyasi ve ideolojik eylemlerden arananları görev mahallinde gizlemek,
• Yurt dışında Devletin itibarını düşürecek veya görev haysiyetini zedeleyecek tutum ve davranışlarda bulunmak,
• 5816 sayılı Atatürk Aleyhine İşlenen Suçlar Hakkındaki Kanuna aykırı fiilleri işlemek.

Resmi Belge ve Aracı Kaybeden Memura Ne Olur? Ceza Var Mı?