Merkez İlçe Ne Demek?

Türk idare hukukuna, çarpık yerleşimin bir sonucu olarak sonradan eklenmiş bir kavram olan merkez ilçe ne demek, merkezi ilçe nedir açıklamaya çalışacağız. İlk kez İstanbul’da ortaya çıkmış, birden fazla merkezin hızlı bir şekilde göç alması sonucu ilçe sınırları ve il merkezi sınırı kaybolmuştur. Sınırlar kaybolunca merkezde kalan ilçelere merkez ilçe adı verilmiştir.

Büyükşehir statüsü olmayan illerde bir adetten fazla merkez ilçe bulunmaz. Günümüz için konuşacak olursak Büyük şehir belediyesi sayısı 30 adettir ve bu 30 ilimiz için en az bir merkez ilçe mevcuttur. Yürürlüğe girdikten sonra büyük etki yaratan 6360 sayılı yasa gereği, Büyükşehir olan illerde bütün ilçeler merkez ilçe statüsüne kavuşmuştur yani Ankara’dan 150 kilometre uzakta bulunan Şereflikoçhisar merkez ilçedir.

Türkiye’de kaç tane merkez ilçe var dediğimizde ise toplam 580 adet merkez ilçe bulunmaktadır. Sayının bu denli fazla olmasının sebebi 2012 yılında çıkarılan 6360 sayılı yasa gereği büyükşehir sınırlarındaki tüm ilçeler merkez ilçe kabul edilmiş 519’u buradan gelmektedir, 51 il ise büyükşehir statüsüne sahip olmayıp birer merkez ilçesi vardır. Topladığımızda ise yukarıda verilen 580 sayısı elde edilmektedir. Yasa çıktığı ilk günden itibaren çok tepki almış ancak herhangi bir değişiklik yapılmamıştır.

Yukarıda bahsi geçen 6360 sayılı yasa ile büyükşehir sınırlarında yer alan köy kavramı mahalleye dönüştürüldüğü gibi Türk Kamu Hukukunu ve İdari Yapılanmayı etkileyen bir çok değişiklik yapılmıştır. Ülkemizde 30 büyükşehir olması bu illerde yer alan tüm ilçelerin merkez ilçe olması buralarda yaşayan kişilere daha fazla prosedür, bürokratik engel ve vergi olarak dönmektedir. Her ne kadar büyükşehir olmak kulağa hoş gelse de maalesef büyük dezavantajları da beraberinde getirmektedir. Bu nedenlerle bir ile büyük şehir statüsü tanınırken mutlaka nüfus kriterinin yanı sıra istihdam, coğrafi anlamda gelişme olanağı, organize sanayi bölgesi sayısı gibi bir çok kritere bakılması önemli ölçüde fayda sağlayacaktır.

Merkez İlçede Kaymakam Olur mu?

Büyükşehirler için konuşacak olursak diğer ilçelerden bir çok açından farklı olmadığı gibi elbette merkez ilçede kaymakam olacaktır. Aynı şekilde ilçe emniyet müdürlüğü, itfaiye gibi bir ilçe merkezinde olması gereken tüm hususlar mevcuttur. Büyükşehir statüsü alamayan illerin merkez ilçesinde ise kaymakam olmayıp kamu hizmetlerini il yapılanması çözmektedir.

Merkez ilçe sayısı ve dağılımı 2018 – 2019 yılları için şu şekildedir: En fazla merkez ilçe 39 adet İstanbul , 30 adet İzmir, 25 adet  Ankara şeklinde gitmektedir. Önümüzdeki yıllarda büyükşehir sayısı arttıkça bağlı şekilde kanunla yeni merkez ilçeler kurulacak ve yukarıdaki sayılarda değişmeler olacaktır. İsmi ile uyumunu yitiren bu kavram artık merkezden kilometrelerce uzakta olsa dahi yine aynı şekilde anılmaktadır. Umuyoruz ki kafanızda yer alan merkez ilçe nedir sorusuna cevap verebilmişizdir. GÜNDEM