NATO Nedir? Ne Demek? Ne Zaman ve Nerede Kuruldu?

Soğuk savaşın en önemli aktörlerinden biri olan NATO yıllardır dünyanın en büyük askeri örgütü olarak faaliyetlerine devam etmektedir. Türkiye’nin de içinde bulunduğu NATO yıllardır ülkemizde siyasi, askeri, bölgesel hatta ekonomik tartışmaların merkezinde olmuştur. Son zamanlarda Türkiye’nin terörle mücadele faaliyetleri kapsamında da NATO üyesi ülkelerinden gelen açıklamalar örgütü tekrar ülkenin gündemine getirdi. Kuzey Atlantik Paktı veya Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü olarak da bilinen NATO’nun adını hemen hemen her vatandaş bir kez olsun duymuştur. Ancak pek az kişi örgütün ne zaman, nerede, nasıl ve hangi amaçla kurulduğunu bilmektedir. Üstelik uluslararası ilişkilerle ilgilenen binlerce kişide NATO üyesi ülkeleri, örgütün faaliyetlerini araştırmaktadır. İşte dünyanın en büyük askeri ve politik örgütlerinden biri olan NATO hakkında tüm merak edilenler…

NATO Nedir? Ne Demek? NATO Açılımı

NATO kelimesinin açılımı ‘North Atlantic Treaty Organization’dır. Kuzey Atlantik Paktı ve Kuzey Atlantik Antlaşması Örgütü olarak da bilinen bu örgütün temel amacı güvenliktir. soğuk savaş döneminde Sovyet Rusya’ya karşı batı bloğunun oluşturduğu bu örgüt Sovyet Rusya yıkıldıktan sonra bile varlığını sürdürmektedir. Politik ve askeri bir örgüt olan NATO kollektif bir bilinçle üye ülkelerini korumayı hedeflemektedir. İlk kurulduğunda 12 üyesi bulunan örgütün üye sayısı yıllar geçtikçe 28’e çıkmıştır. ABD ve Kanada olmak üzere 2 üyesi Amerika kıtasında olan örgütün diğer 26 üyesinin tamamı Avrupa kıtasındadır.

Dünyanın en büyük askeri ittifakı veya birliği olarak da kabul edilen bu örgüt temelde üye olan ülkeleri dışarıdan gelecek saldırılara karşı korumayı hedefler. Örgütün merkezi Belçika’nın başkenti olan Brüksel’de bulunmaktadır. Örgütün askeri potansiyeli o denli büyüktür ki üye ülkelerinin yaptığı yıllık askeri harcamalar dünyadaki askeri harcamaların tamamının yüzde 70’inden fazlaya denk düşmektedir.

NATO’nun Simgesi Nedir? NATO’nun Bayrağı Nedir?

NATO’nun amblemi veya bayrağı ile ilgili çok sayıda soru sorulmaktadır. Örgütün bayrağında koyu mavi tonda bir arka fon bulunur. Üzerinde ise beyaz bir pusula bulunmaktadır. Pusulanın dört beyaz çizgi yaydığı görülmektedir. Örgütün amblemi 1953 yılında batı ittifakının sembolü olarak kabul edilmiştir. Amblemde bulunan daire birlik ve beraberliği simgelerken, pusula ise üye ülkelerin barışa ve zafere giden ortak yolunu simgeler. NEDİR ?

NATO Ne Zaman ve Nerede Kuruldu?

Kuzey Atlantik Paktı, 4 Nisan 1949 tarihinde ikinci dünya savaşından hemen sonra kurulmuştur. İkinci dünya savaşından galip ayrılan 12 ülke Kuzey Atlantik Antlaşmasına imza atarak örgütü kurmuştur. Washington Antlaşması olarak da bilinen bu anlaşma ABD’nin başkentinde imzalanmıştır. NATO’yu bu kadar güçlü ve önemli kılan unsur antlaşma metnindeki bir maddedir. Bu maddede NATO üyesi olan herhangi bir ülkeye yapılan saldırının, tüm üye ülkelere yapılmış olarak kabul edileceği vurgulanmaktadır. Bu anlamda üye ülkelere bir nevi dokunulmazlık verilirken, düşman ülkelere önemli bir uyarı yapılmış olur. Ancak şunu da belirtmek gerekir ki bu madde ve NATO her ne kadar yıllardır geçerliliğini korusa da hiçbir zaman işlememiştir. Pek çok askeri uzmana göre örgüt işlevselliğini kaybetmeye başlamış ve yalnızca birkaç ülkenin menfaatlerine göre hareket etmeye başlamıştır. Örgüt tarihinde bu madde ilk ve tek olarak 2001 yılında ABD’de yaşanan 11 Eylül saldırıları sonrasında uygulama konmuştur. Örgüte üye olan ülkelerin askerler Uluslararası Güvenlik ve Destek Gücü koordinesinde Irak’a gönderilmiştir.

NATO Kurucuları Kimlerdir?

4 Nisan 1949 tarihinde NATO’yu kuran anlaşmaya imza atan ülkelerin sayısı yalnızca 12 idi. Örgütün günümüzdeki üye sayısı ise 29’a ulaşmıştır. 1949 yılında ise anlaşmaya imza atan ülkeler ABD, Kanada, Portekiz, Norveç, Hollanda, Lüksemburg, İtalya, İzlanda, Danimarka, Fransa, Belçika ve Birleşik Krallık’tır. Bu örgüte daha sonra Türkiye ve Yunanistan’da katılmıştır. Böylece üye sayısı 14’ya çıkan örgüt etki alanını daha da genişletmiştir. Almanya ve İspanya’nın örgüte üye olmasıyla birlikte üyesi 16’ya çıkmıştır.

NATO’nun Amacı ve Görevleri Nelerdir?

Örgütün politik ve askeri olarak iki ayrı amacı bulunmaktadır. Politik hedefleri içerisinde demokrasinin desteklenmesi, üye ülkelerin sorunlarının çözümü, güven tesisi ve uzun vadeli çatışmaları önlemek bulunmaktadır. Örgüt ayrıca savunma ve güvenlik alanında danışma ve iş birliği hizmeti de vermektedir. Örgütün askeri hedeflerinin başında ise askeri anlaşmazlıkları barışçıl yöntemlerle çözmek yer almaktadır. Ayrıca diplomatik, siyasi girişimlerin başarısız olması durumunda örgüt nokta atışı kriz yönetimi operasyonu düzenlemek için önemli bir askeri güce sahiptir. NATO’nun kuruluşundaki Washington anlaşmasının 5. maddesinde örgüt herhangi bir üyesine yapılan saldırıyı tüm üyelere yapılmış sayar. Bu kapsamda yürütülen operasyonlar bu maddeye dayanır. Örgütün yürütüğü önemli görevlerin başında ise üye eylem planı gelmektedir. Bu plan örgüte girmek için aday olan ülkelere tavsiyeler sunmayı ve destek vermeyi içermektedir. Böylece ülkelerin üyelik öncesi ihtiyaçları karşılanmaktadır. NATO tarafından alınan kararlar örgüte üye olan tüm ülkelerin oy birliği ile alınır. Ayrıca örgüt bünyesinde binlerce askeri veya sivil personel çalışmaktadır. Bu personeller örgüt içinde iletişimi, çalışmaları yürütür.

Türkiye NATO’dan Atılabilir Mi?

Türkiye NATO’nun en büyük ikinci askeri gücüne sahip ülkesidir. Listenin başında ise Amerika Birleşik Devletleri gelmektedir. 12 kurucu üyenin ardından örgüte üye olan Türkiye 1952 yılından beri dünyanın dört bir yanında NATO’ya hizmet etmektedir. Deniz, hava, kara gücüyle örgütün en büyük yardımcılarından biri olan Türkiye’ye büyük bir saygı duyulmaktadır. Ayrıca NATO kapsamında en büyük askeri harcamaları yapan, örgüte maddi destek sağlayan Türkiye önemli bir iş ortağıdır. Bunların yanı sıra NATO’da üye alımı, üyelik iptali, NATO’dan atmaya ilişkin vb. kararlar oy birliği ile alınmaktadır. Yani NATO’ya üye olan 29 ülkenin 29’unun da aynı oyu vermesi gerekmektedir herhangi bir karar alabilmek için. Türkiye’nin NATO’dan atılması bu kapsamda imkansızdır. Eğer Türkiye NATO’dan atılması için başlatılan bir oylamada kendisinin atılması için oy verirse bu belki mümkün olabilir. ‘Belki’ kelimesini kullanıyoruz çünkü Türk Silahlı Kuvvetleri NATO’nun her imkansız görevini mümkün hale getirmektedir. Her türlü görevi başarıyla yerine getirmektedir. Böyle bir oylamanın başlatılmasının imkansız oluşu bir yana böyle bir oylama olsa ve Türkiye bile atılması için oy kullansa dahi aklı selim ülkeler bu oylamada red oyu kullanacaktır.

NATO Üyeleri Hangi Ülkelerdir? Kaç Üye Var?

2019 yılı itibariyle NATO üyesi olan toplam 29 ülke bulunmaktadır. 2000’li yıllarda örgüte pek çok yeni ülke üye olmuştur. 2004 yılında Bulgaristan, Estonya, Letonya, Litvanya, Romanya, Slovakya, Slovenya üye olmuştur. 2009 yılında üye olan Arnavutluk ve Hırvatistan’dan sonra 2017 yılında da Karadağ NATO üyesi olmuştur. NATO’ya 1949 yılından sonra üye olan ilk ülkeler 1952 yılında üye olan Yunanistan ve Türkiye’dir. Örgüte üye olan son ülke ise 2017 yılında Karadağ olmuştur. Tarihi sıraya göre ise NATO’ya üye olan ülkeler şu şekildedir:

-Belçika (1949)
-Kanada (1949)
-Danimarka (1949)
-Fransa (1949)
-İzlanda (1949)
-İtalya (1949)
-Lüksemburg (1949)
-Hollanda (1949)
-Norveç (1949)
-Portekiz (1949)
-Birleşik Krallık (1949)
-Birleşik Devletler (1949)
-Yunanistan (1952)
-Türkiye (1952)
-Almanya (1955)
-İspanya (1982)
-Çek Cumhuriyeti (1999)
-Macaristan (1999)
-Polonya (1999)
-Bulgaristan (2004)
-Estonya (2004)
-Letonya (2004)
-Litvanya (2004)
-Romanya (2004)
-Slovakya (2004)
-Slovenya (2004)
-Arnavutluk (2009)
-Hırvatistan (2009)
-Karadağ (2017)