Örtülü Ödenek Nedir?

Kamu harcamaları çok sert kurallara tabi olarak yapılır. Her kurum ve kuruluşun belli bir bütçesi vardır ve Sayıştay denetimine tabi olarak kurum sorumluları tarafından harcanır. Ülkemizde örtülü ödeneğin mevcut formu çok zor tanımlanmaktadır zira yeni geçmiş olduğumuz Cumhurbaşkanlığı Hükümet sistemi içerisinden bu konuyla ilgili bazı karmaşık kanuni düzenlemeler söz konusudur. Örtülü ödenek nedir? Sorusunu bir cümle ile cevaplandıracak olursak; 5018 sayılı kanunla düzenlenen, devlet başkanları başta gelmek üzere, yürütme faaliyetini sürdüren kişiler için tahsis edilen bütçedir, ş eklinde tanım yapabiliriz. Örtülü ödenek aslında kullanımında hiçbir sınır bulunmayan bir para değildir. Kullanımı yalnızca, ulusal güvenlik, milli faydaların söz konusu olduğu ticari, sosyal ve kültürel faaliyetler olabilen bu bütçe, inisiyatife tamamen kullanılabilir veya hiç kullanılmayabilir. Kullanıldığı kalemler, devletin çok gizli belgeleri içerisinde saklanır ve bütçeyi kullanan makam hiçbir kurum ve kuruluş tarafından sorumlu tutulamaz. Aslında böyle bakıldığında çok tehlikeli gibi görünüyor olsa da, devlet başkanlıklarının bütçesinde olağan dışı haller için bir kalem bulunmadığından bu bütçe önemlidir ve yetkiye sahip kişiler bu bütçeyi her şeye rağmen sorumlu biçimde kullanırlar.

Örtülü Ödenek Miktarı Neye Göre Belirlenir?

Örtülü Ödenek miktarı toplam bütçe içerisinden kanunla belirlenen bir miktar biçiminde tahsis edilir. Bu miktar veya oranın ne kadar olacağına geçmişte meclis karar vermekte iken, günümüzde bu miktar Cumhurbaşkanlığı kararnamesi ile belirlenir. Yani parayı kullanan makam, ihtiyacı olan miktarın tahsisatını kendisi yapar. Tabii mevcut hükümet düzenimizde kararnamelerin meclis tarafından onayı gerekli olduğundan aslında pratikte bu tahsisat meclis tarafından yapılmış olur.

Geçmişte, adı birçok gizemli uygulamaya karışmış olan örtülü ödenek kavramı, ülkemize özgü bir uygulama değildir. Dünyanın hemen her ülkesinde örtülü ödenek bulunur. Amerika’da Başkanlık makamı, İngiltere’de başbakan, Rusya’da devlet başkanı bu ödeneklere sahiptir. Kendilerine bağlı birimlerin ihtiyaç duyması halinde, o ülkedeki mevzuata göre onay alarak veya inisiyatif kullanarak bu paraları harcayabilir. Ancak Amerika için farklı bir durum söz konusudur. Amerikan başkanları senatonun tam denetimine tabidir ve başkan kullandığı ödeneği talep edilmesi halinde senatoya açıklamak durumundadır.