Psikoteknik Belgesi (Raporu) Nedir? Nasıl ve Nereden Alınır?

Türkiye’de her geçen gün binlerce kişi, binlerce yeni sürücü ehliyetlerini alarak trafiğe katılmaktadır. Binlerce kişi de sürücü belgelerini almak için sıraya girmektedir. Ancak her isteyen sürücü olamamaktadır. Sürücü olmak isteyen, ehliyet almak isteyen kişilerde bazı şartlar aranmaktadır. Bu kişilerin bazı testleri geçmeleri ve bazı belge ile raporları edinmeleri gerekmektedir. Örneğin bazı sürücü adaylarının fiziksel, bedensel, psikolojik ve ruhsal olarak sürücülük yapmaya uygun olup olmadığı kontrol edilir. Bu kontrol sırasında kişiye psikolog eşliğinde ve simülatör aracılığında bir takım testler yapılır. Bu testlerin uygulanmasının ardından verilen belgeye, rapora psikoteknik belgesi denilmektedir. Bu belge  ‘Psikoteknik raporu veya  testi’ olarak da bilinmektedir. Bu belge her sürücü adayından istenmemektedir. Bu nedenle bu konuda pek çok kişinin kafası karışmaktadır. Peki Psikoteknik belgesi, raporu, testi nedir? Ne demek? Ne işe yarar? Psikoteknik belgesi (raporu) nasıl ve nereden alınır? İşte tüm merak edilenler…

Psikoteknik Belgesi (Raporu) Nedir? Ne Demek?

Bu belge her vatandaşın veya her sürücü adayının alabileceği bir belge değildir. Örneğin sürücü belgesini yasal nedenler dolayısıyla kaybeden, geri alınan kişiler ticari araç kullanmak istediğinde bu belge talep edilir. Örneğin ehliyeti geri alınan bir kişi taksi şoförü, dolmuş şoförü, tır sürücüsü, kamyon sürücüsü olmak için bu belgeyi almanız şarttır. Kısacası bu belge ticari araç kullanacak sürücülerin alması gereken bir belgedir. Bu belge veya raporun temel amacı ticari araç sürücüsünün trafiğe çıkması sonrasında hafıza, hız kontrolü, öfke kontrolü, saldırganlık gibi durumlar için tepkilerini ölçmek ve trafiğe çıkmasında bir sakınca olup olmadığını kontrol etmektir. Bu kapsamda söz konusu kişilerin psikolojik, fiziksel, ruhsal özellikleri değerlendirilir. Bu belge hem söz konusu sürücünün hem trafikteki diğer sürücülerin hem de yolcu ve yayaların güvenliği açısından vazgeçilmez önemdedir.

Psikoteknik Belgesi Alma Şartları Nelerdir?

Ticari araç sürücülerinin alması gereken bu belge veya raporu almak o kadar kolay değildir. Bu belgeyi almak için, bu rapora sahip olmak için adaylarda bazı şartlar aranmaktadır. Psikoteknik belgesi almak için istenen şartları taşımayan kişilere ne yazık ki bu rapor veya belge verilmemektedir.  İşte adaylarda aranan o şartlar;

Bu belgeyi almak isteyen kişilerin kullanacağı ticari taşıtın niteliğine uygun sürücü belgesine, ehliyete sahip olması gerekmektedir.

Görev yapacakları alanda geçerli olan mevzuata uygun mesleki yeterlilik belgesine sahip olmanız gerekir.

Büyük otobüs kullanacak ticari araç sürücülerinin en az 26 yaşında olması gerekmektedir.

Adaylarda yaş şartı da aranır. Bu kapsamda araçların 63 yaşından küçük olmaları şarttır.

Adaylarda sağlık şartı da aranmaktadır. Bu kapsamda fiziksel ve psikoteknik bakımından iyi durumda olduklarını, sağlıklı olduklarını gösteren bir sağlık raporunu her 5 yılda bir yetkili sağlık kuruluşundan almaları istenir.

Bazı sürücüler tehlikeli madde taşıyan taşıtları kullanmaktadır. Bu kişilerin bu görevi üstlenmek için gereken eğitimi aldıklarını gösteren belge almaları şarttır.

Sürücülerin adli sicil kayıtları da son derece önemlidir. Örneğin uyuşturucu, silah, insan kaçakçılığından sabıka kayıtları olmaması hayati derecede önemlidir.

Psikoteknik Belgesi Nereden ve Nasıl Alınır?

Psikoteknik belgesini, raporunu veya değerlendirmesini almak için Sağlık Bakanlığı tarafından onay verilmiş, yetkilendirilmiş bir kuruma başvuru yapmanız gerekmektedir. Ticari araç sürücüsü ikamet ettiği şehirdeki ilgili sağlık kurumuna başvurarak bu belgeyi almak istediğini beyan edebilir. Bu belge alınırken adaylar yaklaşık 1 saat boyunca fiziksel ve psikolojik testlere tabii tutulur. Bu testler ve değerlendirmeler sonucunda başarılı olduğuna kanaat getirilen kişiye psikoteknik belgesi verilmektedir. Bu belgeler yalnızca 5 yıl süreyle geçerlidir. Yani ömür boyu geçerliliği yoktur. Her 5 senede bir adayların sağlık kurumlarına giderek belgeyi yenilemesi gerekir.

Psikoteknik Belgesi Cezası Ne Kadar?

Türkiye’de her yıl binlerce kişi ticari araçların karıştığı kazalarda hayatını kaybediyor. Binlerce can yitip gidiyor. Bu durumu ortadan kaldırmak için kontroller artırıldı. Psikoteknik testi 1 Aralık 2019 tarihinden itibaren zorunlu hale getirildi. Bu test veya uygulama sayesinde ticari araç sürücülerinin tamamının trafikteki fiziksel, ruhsal, psikolojik ölçümleri yapılıyor. Trafikteki olası senaryolara verilen tepkiler ölçülecek.1-2 saat arasında tamamlanan test sonucunda başarılı olan sürücülere psikoteknik belgesi veya raporu veriliyor. 1 Aralık 2019 tarihi itibariyle psikoteknik belgesi, raporu olmayan sürücüler ticari araç kullanamayacak. Testi geçmeden ticari araç kullanmaya devam eden sürücülere ve araç sahiplerine para cezası verilecek. Psikoteknik raporu olmayan araç sahiplerine 885 Türk Lirası, sürücülere ise 283 Türk Lirası para cezası uygulanacak.

Belgesiz araç sahiplerine 885 TL ceza kesilecek.

Belgesiz sürücülere 283 TL para cezası verilecek.

Psikoteknik Almak İçin Gereken Belgeler

-2 adet vesikalık fotoğraf

-Sürücü belgesi/ehliyet fotokopisi

-Nüfus cüzdanı fotokopisi

-Sürücü belgesi iadesi için ceza tutanağı ve fotokopisi

Psikoteknik Belgesi Sorgulama ve Öğrenme

Psikoteknik belgesi artık elektronik ortam üzerinden sorgulanabiliyor, öğrenilebiliyor ve çıkartılabiliyor. e-Devlet sistemi sayesinde T.C. kimlik numarası ve şifre ile giriş yapıp sorgulama işlemi yapabilirsiniz. E-imza sayesinde de bu işlemi kısa sürede gerçekleştirebilirsiniz.