SGK Denetmen Yardımcılığı Sınavı Nasıl? Sınav Konuları Nelerdir? Nasıl Çalışılır?

Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından taşra teşkilatında denetim görevini ifa etmek üzere istihdam edilen Sosyal Güvenlik Denetmen Yardımcılığı sınavı nasıl? Sınav konuları nelerden oluşmaktadır? Bu mesleğe hazırlanan adayların, sınava nasıl çalışması gerekir? Dikkat edilmesi gereken hususlar nelerdir? Hangi konuların üzerinde durmak faydalıdır? Tüm bu konularla beraber mesleğe dair diğer detayları da inceleyeceğimiz yazımız sizlerle.

Sosyal Güvenlik Denetmen Yardımcılığı Mesleğine Giriş

Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından gerçekleştirilen Sosyal Güvenlik Denetmen Yardımcılığı alımına girişi, başvuru, sınav ve atama süreci olarak ayrı ayrı ele alacağız. Şimdi bu aşamaları hep birlikte inceleyelim.

Sosyal Güvenlik Denetmen Yardımcılığı Başvuru Koşulları

Sosyal Güvenlik Kurumu Denetmen Yardımcılığı alımına başvuruda bulunmak isteyen adayların evvela aşağıdaki genel şartları haiz olmaları gerekmektedir;

Bu genel koşulların yanında adayların ayrı ayrı aşağıda belirteceğimiz özel koşulları sağlamaları şarttır.

SGK tarafından gerçekleştirilen Sosyal Güvenlik Denetmen Yardımcılığı alımı iki ayrı grup için yapılmaktadır. Bu gruplar üniversitelerin İktisat, İşletme, İktisadi ve İdari Bilimler ve Siyasal Bilgiler Fakülteleri’nden mezun adaylar (1.Grup) ve yine üniversitelerin İstatistik, Matematik ve Aktüerya bölümlerinden mezun adaylardan (2.Grup) oluşmaktadır. Bu grupların SGK tarafından gerçekleştirilecek alımlarda kullanacakları KPSS puan türleri ve diğer başvuru detayları ise şu şekildedir;

SGK Denetmen Yardımcılığı Başvuruları

SGK Denetmen Yardımcılığı alımına başvuruda bulunmak isteyen adayların e-Devlet şifresi sahibi olmaları gerekmektedir. Başvurular yalnızca bu şekilde elektronik ortamdan gerçekleştirilebilecektir. E-Devlet şifresi olmayan adaylar aşağıdaki yazıdan şifre alım detaylarını öğrenebilirler.

Elektronik ortamda gerçekleştirilen başvurular neticesinde yukarıda dile getirdiğimiz başarı koşulunu sağlayan adayların listesi Kurum tarafından resmi internet sitesinden erişime açılacaktır. 

Sosyal Güvenlik Denetmen Yardımcılığı Sınavı

SGK tarafından gerçekleştirilen Denetmen Yardımcılığı sınavı tek aşama olup yalnızca sözlü mülakat şeklinde gerçekleştirilmektedir. Herhangi bir yazılı sınav yapılmamaktadır. Bu sözlü mülakatta adaylara aşağıdaki konulardan sorular sorulmaktadır.

Adayların yukarıdaki konulardan yarışacakları sözlü mülakata nasıl bir hazırlık yapabileceklerine dair detaylı yönergemizi aşağıda anlatacağız. Ondan evvel mülakat sürecinin nasıl işlediğine ve sonrasında atamaların nasıl yapıldığına kısaca değineceğiz.

SG Denetmen Yardımcılığı alımı mülakat ile gerçekleştirildiğinden adayların, Mülakat Nedir? Mülakatta nasıl davranılır, nasıl giyinilebilir? vb. konuları anlattığımız yazımızı okumalarını tavsiye ederiz;

Sosyal Güvenlik Denetmen Yardımcılığı Sözlü Mülakat Sonuçları

Kurum tarafından gerçekleştirilen mülakatların neticelerinin Sosyal Güvenlik Denetmenliği Yönetmeliği’ne geçtiğimiz yıl eklenmiş olan madde ile, mülakat bitim tarihinden itibaren 30 gün içerisinde ilan edileceği hükme bağlanmıştır. Ayrıca adayların Kuruma atama evraklarını teslimi ile birlikte 10 gün içerisinde atama işlemlerinin tamamlanacağı da benzer şekilde yönetmeliğe eklenen hükümler arasındadır. 

Sosyal Güvenlik Denetmen Yardımcılığı Atamaları Nasıl Yapılmaktadır?

Sosyal Güvenlik Denetmen Yardımcılığı mülakat sonuçlarının açıklanması ile birlikte başarılı ve asil listede yer alan adaylar için bir tercih süreci başlamaktadır. Bu tercihler yine elektronik ortamda yapılmakta ve adaylar Kurum tarafından ilan edilen iller içerisinden 20 il seçmektedirler. Bu iller 1. Grup için ayrı 2. Grup için ayrı kontenjanlar içermektedir. Ayrıa adayların yirmi tercihe ilave olarak 21. tercih hakları bulunmaktadır. Bu 21. tercih hakkı, sıralanmış 20 il içerisinde herhangi birine yerleşememe durumunda Kurumun re’sen boş kalan kadrolardan birisine yapacağı atamayı kabul etmek tercihidir. Bu tercihi açıp açmamak ihtiyaridir. Bu tercihi açmayan ve herhangi bir tercihine atanamayan adaylar atanma haklarını kaybedecek ve yerlerine yedek adaylar arasından bir atama gerçekleştirilecektir. 

Sosyal Güvenlik Denetmen Yardımcılığı Sınavına Nasıl Hazırlanılır?

Yazımızın belki de en çok merak edilen kısmına geldik. SGK Denetmen Yardımcılığı sınavına nasıl hazırlanacağız? Yukarıda da izah ettiğimiz gibi alım yalnızca sözlü mülakat ile gerçekleştirilmektedir. Adaylara sözlü olarak yine yukarıda belirttiğimiz konulardan sorular gelmektedir. Bu konuların ciddi bir kısmı adayların alıma başvuru yaparken kullandıkları Kamu Personeli Seçme Sınavı puanlarını elde ettikleri alan dersleri konularıdır ve bu kısım çok fazla karmaşa yaratmamaktadır. Kısaca alan bilgisi konularında nasıl bir hazırlık yürütülebileceği konusunda bilgi vererek başlayalım;

HUKUK;

Alan Bilgisi konularından Hukuk Kısmında adayları; 

Anayasa Hukuku, Borçlar Hukuku, İdare Hukuku ve İdari Yargılama Usûl Hukuku derslerinin tamamı beklerken Medeni Hukuk’un Aile Hukuku ve Miras Hukuku kitapları dışında kalan kısmı, Ticaret Hukuku dersinin; Ticari İşletme Hukuku, Kıymetli Evrak Hukuku ve Şirketler Hukuku kısımları beklemektedir. Burada yer alan İş ve Sosyal Güvenlik Hukuku kısmını ayrıca ele alacağız. 

Hukuk derslerini çalışırken adayların KPSS’ye hazırlanırken kullanmış oldukları kaynaklar, notlar yeterli olacaktır. Çünkü gelebilecek Hukuk soruları azami düzeyde kavramlar ve kısa tanımlamalar şeklinde olacaktır. Çok detaya inmek sözlü sınavların doğasına aykırı bir durumdur. Bu nedenle adayların detaylarda boğulmadan kavramları ve bunların kısa tanımlamalarını hatırlarına iyi yerleştirmeleri faydalarına olacaktır. Özellikle Anayasa Hukuku ve İdare Hukuku’nda son dönemde gerçekleşmiş olan değişikliklerin üzerinde durmak gerekebilir. Zira mülakatlar bilgi kadar güncel durumu takip etmeyi de ölçer niteliktedir ve adayların bu yönüyle de derslere hakimiyeti de önem kazanmaktadır. 

İKTİSAT;

Sözlü mülakatların İktisat Kısmı’nda adayları Mikro İktisat, Makro İktisat, İktisat Politikası, Ekonomik Analiz, Türkiye Ekonomisi, Güncel Ekonomik Sorunlar, Para Teorisi ve Para Politikası dersleri beklemektedir. Burada adayların kafasına takılan hususlardan birisi İktisadi Analiz dersinin ne muhteviyatta olduğudur. İktisadi analiz dersi en basit anlamıyla İktisat dersinin giriş kavramlarını içermektedir. Konu başlıkları şu şekildedir;

-İktisadın Yöntemleri ve Amaçları
-Ekonomik Sorunlar, Kıtlık ve Seçim
-Talep, Arz ve Piyasa Dengesi
-Esneklik
-Tüketici Tercihleri
-Üretim Teorisi
-Maliyet ve Çıktılara Dair Kararlar
-Girdi Talebi
-Tam Rekabette Genel Denge ve Etkinlik
-Eksik Rekabet Piyasaları
-Dışsallıklar ve Kamu Malları
-Oyun Teorisi

Yani çoğu İktisat kitabında temel konuları olarak anlatılan, İktisada Giriş kitaplarında da kitabın neredeyse tamamını kapsayan bu konular İktisadi Analiz başlıklı dersin konulardır. 

Yine diğer İktisat derslerinde adayların olabildiğince öz ve kavram bazlı çalışma yapması anlamlı olacaktır. Çünkü mülakatta olabildiğince kavramlardan sorular yöneltilecek ve kısa tanımlamalar ile basit ilişkilendirmeler sorulacaktır. Diğer yandan İktisat dersi için özellikle Güncel Ekonomik Sorunlar başlığına ayrı bir parantez açmakta yarar var. Bu bağlamda özellikle ülkenin o günlerde içinde bulunduğu ekonomik duruma, var olan ekonomik sorunlara, güncel ekonomik parametrelere dair sorular sorulabilmektedir. Örneğin o günlerde ülkenin sorunlarından birisi Enflasyon ise bu konunun üzerinde durmakta fayda vardır. Ya da İşsizlik kavramı, tanımı, çeşitleri vb. detaylara inerek çalışma yapmak faydalı olacaktır. Diğer yandan o gün için güncel bazı rakamları bilerek mülakata gitmek de bu konulardan soru gelmesi durumunda adayların elini kuvvetlendirecektir. Bu parametreler aşağıdakiler olabilir;

-İşsizlik oranı
-İş Gücüne Katılım Oranı
-Kayıt Dışı İstihdam Oranı
-Enflasyon Oranı
-Cari Açık
-Güncel Döviz Kuru vb. 

ve bu kavramlardan türetilebilecek diğer ekonomik göstergeler -Hoşnutsuzluk Endeksi gibi- takip edilerek o gün itibariyle güncel rakamları bilerek gitmek faydalı olacaktır. Yine zaman zaman mülakatlarda bu gibi sorunlara nasıl çözüm yolları önerirsiniz? şeklinde aslında bir anlamda İktisadi Politika konusu altında değerlendirilebilecek sorular da adaylara yöneltilebilmektedir. Bu nedenle adayların çalışmalarını sürdürürken kendilerine bu tip sorular sormaları, bu yanıtları zihinlerinden en azından bir kez geçirmeleri yine onları mülakata hazır kılacaktır.

MALİYE;

Maliye Kısmında adaylara; Kamu Gelirleri, Kamu Harcamaları, Kamu Bütçesi, Kamu Borçlanması, Maliye Politikası ve Vergi Hukuku ile Türk Vergi Sistemi konularından sorular yöneltilmektedir. Bu konulara hazırlık yaparken adayların yine yukarıda dile getirdiğimiz şekilde kavramsal ve tanımsal çalışmaları faydalı olacaktır. Özellikle Maliye Dersi tek tek bir çok özel kavramın yer aldığı (Mali Sürüklenme, Tiebout Hipotezi, Wagner Kanunu vb.) bir derstir. Bu nedenle bu kavramları, tanımları iyi çalışmak ve sorulduğu zaman en azından kısa bir tanım yapabilecek durumda olmak lazımdır. Diğer yandan sıralama şeklinde sayılabilecek konuları (Bütçeleme ilkeleri gibi) kısa kısa kodlayarak zihne yerleştirmek faydalı olacaktır. Özellikle Vergi derslerinde kavramların yanı sıra güncel vergi oranlarını bilmek (Özellikle yeni değişen Kurumlar Vergisi Oranı gibi) adaylara avantaj sağlayacaktır. 

MUHASEBE; 

Adaylara Muhasebe Kısmında Genel Muhasebe ve Mali Tablolar Analizi konularından sorular sorulmaktadır. Bu kısımda özellikle Genel Muhasebe dersinin sözel bölümü ihmal edilmemelidir. Muhasebenin temel kavramları gibi konulardan sıkça sorular sorulmakta ancak adaylar tarafından sayısal kısma özellikle KPSS hazırlık sürecinde daha fazla önem verildiğinden zorlanılabilmektedir. Bu nedenle adayların kesinlikle bu kısımları atlamadan güzel bir hazırlık yapmaları faydalarına olacaktır. Çok özellikli kayıtların dışında kalan daha genel biçimde muhasebe mantığını oturtmuş olan adayların sorulacak bir çok soruya rahatlıkla yanıt vermesi mümkündür. Ezbere bilgiler yazma imkanının da olmaması durumunda adayları zora sokabilir. Bu nedenle Muhasebe konularında genel bir mantık oturtarak hazırlık yapmak faydalı olacaktır. 

SGK Denetmen Yardımcılığı mesleğinde adayları özellikle Ücret Tahakkuk kayıtlarını incelemek gibi bir iş beklemektedir. Bu nedenle Muhasebenin bu kısmı mülakatlarda da sorulabilmekte, prim oranları ve yapılan kesintilerin nasıl muhasebeleştirildiği konusunda sorular sıkça adayların karşısına çıkabilmektedir. Bu nedenle ücret tahakkuku hususunda adayların iyi bir çalışma yapmaları da yine bu mülakat nezdinde faydalı olacaktır. 

İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku

Hem SGK Denetmen Yardımcılığı mülakatına katılacak olan adayların hem de diğer Kurumların mülakatlarına katılacak olan adayların her şartta çalışacakları Kurumun genel yapısını, meslek hakkında bazı genel ilkeleri bilmesinde fayda bulunmaktadır. SGK nispeten özellikli bir mevzuata sahip olduğundan burada mevzuatı Kurum mevzuatının yanında ayrıca ele alacağız elbette ama her şartta adayların bu meslek için; Sosyal Güvenlik Denetmenliği Yönetmeliği’ne göz atmaları faydalı olacaktır. Ne iş yapar? diye sorulduğunda elbette gireceğiniz meslek hakkında bir iki kelam etmek olumlu bir intiba oluşturur. Bunun yanında Kurumun mevzuatında ise dikkat etmeniz gereken noktaları şimdi beraberce irdeleyelim. Bu kısımda mevzuatı iki başlığa ayırmakta fayda var;

-Sosyal Güvenlik Hukuku
-İş Hukuku

Sosyal Güvenlik Hukuku Dersi

Burada sizin karşınızda Kurum kanunu yanında iki temel kanun bulunmaktadır. Kurum Kanunu 5502 Sosyal Güvenlik Kurumu Kanunu 2018 yılında büyük ölçüde ilga edilerek yerine 4 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 403-433. maddeleri arasındaki hükümler getirildi. Kurumun teşkilat yapısı, Genel Kurul, Yönetim Kurulu, bunların toplanma zamanları, basitçe görevleri hakkında bilgileri buradan alarak Kurum hakkında genel bir hazırlık yapabilirsiniz. 

Sizi asıl ilgilendiren Kanunlar ise 5510 Sayılı Sosyal Sigortalar ve GSS Kanunu ile 4447 sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu. Bu iki temel kanunu genel olarak okumak elbette faydalı olacaktır ancak hangi maddelerin sizin için daha çok önem arz edeceği konusunda düşüncelerimiz şu şekildedir;

Md.4: Sigortalı Sayılanlar – Sigortalılık statüleri 4/a-b-c özellikle tanımsal olarak önemli.
Md:5: Kısmı Sigortalılar
Md.6: Sigortalı Sayılmayanlar
Md.7-8: Sigortalılık ne zaman başlar? Ne zaman sona erer?
Md.12: İşyeri,işveren,işveren vekili,alt işveren tanımları.
Md.13-14: Kısa Vadeli Sigorta Kolları nelerdir? İş Kazası/Meslek Hastalığı nedir?
Md.18-19: Geçici ve Sürekli iş göremezlik ödeneği nedir?
Md.25: Uzun Vadeli Sigorta Kolları nelerdir?
Md.28: Yaşlılık aylığı(Emekli maaşı) nedir? (Son verilen bayram ikramiyesini de dikkate alarak)
Md.34: Ölüm aylığı nedir? Hak sahipleri kimlerdir?
Md.37: Evlenme/cenaze ödeneği nedir?
Md.40-49: Fiili Hizmet Süresi Zammı/İtibari Hizmet Süresi nedir,kısaca ikisinin farkı nedir?
Md.50: İsteğe bağlı sigortalılık nedir?
Md.56: Aylık bağlanmayacak haller,özellikle boşandığı halde bir arada yaşama durumu.
Md.59: Denetmenlerin Denetim Yetkisini aldığı maddedir.Okunmalı.
Md.60: GSS Nedir?GSS Primi ne kadar?
Md.80: Prime esas kazançlar nelerdir?
Md.81: Prim oranları, işçi/işveren payı ayrı ayrı bilinmelidir.
Md.82: Prime esas kazanç tavanı kaç kattır?
Md.97: Zamanaşımı
Md.102: İdari Para Cezaları-genel hatlarıyla-
Ek Maddeler, özellikle son eklenenlere dikkat edilerek okunmalı.

4447 Sayılı İşsizlik Sigortası Kanunu

Adayların bu kanunda en çok dikkat etmesi gereken husus İşsizlik sigortası ve işsizlik ödeneği konusundaki tanımlar ve koşullardır. Ayrıca yine bu kanunda düzenlenen Kısa çalışma ve Kısa Çalışma Ödeneği kavramları da önem arz etmektedir. 

Bazı Önemli tanımlar/sorular;

-İşyeri bilgirgesi
-Aylık prim ve hizmet belgesi
-Muvazaalı boşanma
-Sahte sigortalılık
-Kayıt dışı istihdam nedir? Güncel oranı nedir?
-İşgücüne katılım oranı nedir?
-ILO nedir? Görevleri nelerdir?
-Sosyal Güvenlik Reformu nedir?
-SGK ne zaman kuruldu? Hangi kurumlar bir araya getirildi?
-SGK Başkanı kimdir?
-Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanı kimdir? Bakanlık ne zaman kuruldu?
-SGK, AÇSB ilişkisi.
-Parafiskal gelir nedir?
-Aktüeryal denge nedir?
-Sosyal sigorta nedir? Primli sistem nasıl çalışır? İlk kez kim ortaya çıkarmıştır? Sosyal yardımlar ile farkı nedir?
-SGK Denetmenleri ne iş yapar?
-4/a’lı, 4/b’li, 4/c’li kimlere denilmektedir?
-SGK Prim Oranları kaçtır?
-Memurlar/işçiler/esnaf hangi statüye tâbidir?
-SGK Tabanı ve SGK Tavanı nedir?
-Asgari Ücret nedir? Ne kadardır?
-Askerler sigortalı mıdır?
-İşsizlik nedir? Oranı nasıl hesaplanır? Kaçtır?
-İşsizlik sigortası nedir?
-İşsizlik ödeneği nedir? Kimlere verilir?
-Kısa Çalışma nedir? Kısa çalışma ödeneği nedir, koşulları nelerdir?
-ILO işsizlik kriterleri nelerdir?
-İş kazası ve meslek hastalığının farkı nedir?

***Sorulara ve tanımlara detaylı bir taramadan sonra ilaveler yapılacaktır. 

İş Hukuku

İş hukuku dersi dahlinde adayların okumaları gereken aslî kanun 4857 sayılı İş Kanunu’dur. Yine kanunun tanımlar kısmı dikkatle okunmalıdır. Tanımlardan sıkça sorular sorulabilmektedir. Bunun dışında adayların aşağıdaki kavramları bilmeleri yararlarına olacaktır.

-İşyeri nedir?
-İş Sözleşmesi nedir, kurulması ve feshi.
-Kısmi Süreli/Tam Süreli iş sözleşmeleri
-Deneme süresi ne kadardır?
-İşten ayrılırken/işten çıkarırken ihbar süreleri kaç gündür?
-İş Sözleşmesinin haklı fesih sebepleri nelerdir?
-İhbar tazminatı nedir?
-Engelli/Eski Hükümlü çalıştırma oranları kaçtır?
-Ücret nedir? Ücretin bankadan ödenme zorunluluğu var mıdır?
-Yıllık izin nedir? Yıllık izin süreleri.
-Günlük/haftalık/aylık çalışma süreleri ve fazla çalışma/fazla süreli çalışma nedir? Bu iki kavram arasındaki fark nedir?
-Hafta tatili nedir?
-Süt izni nedir?
-Özel istihdam büroları nedir, ne iş yapar?

***Sorulara ve tanımlara detaylı bir taramadan sonra ilaveler yapılacaktır. 

10. Dönem SG Denetmen Yardımcılığı Alım Sürecini takip etmek için FORUM başlığımızı ziyaret etmeyi Unutmayın!