Üst Kurul Uzmanlıkları içerisinde önemli bir yer tutan Sermaye Piyasası Kurulu SPK Uzman Yardımcıları ne iş yapar? Sınavı, özlük hakları ve maaşı nasıldır?
SPK Uzman Yardımcılığı nedir, nasıl olunur, sınavı nasıl yapılır, maaşı ne kadar gibi sorularınızın cevabını ayrıntılı şekilde yazımızda bulabilirsiniz. Sermaye Piyasası Kurulunun bu görevini yerine getirirken aynı zamanda popüler de bir meslek kazanmış olacaksınız.
Ülkemizde yer alan ve belli bir alanda uzmanlaşarak, o alanın denetim ve düzenlenmesi görevlerini yerine getiren üst kurullardan birisi olan Sermaye Piyasası Kurulu’nun bu görevini yerine getirmesinde en önemli aracı olan kariyer meslek grubudur.
Sermaye Piyasası Kurulu SPK Uzman Yardımcıları SPK’nın gerek denetim fonksiyonunu yerine getirmesinde gerekse alan ile alakalı mevzuat alt yapısının oluşturulmasında aktif olarak rol almaktadırlar. Kurulun ve dolayısıyla meslek mensuplarının asli çalışma alanı sermaye piyasalarıdır. Sermaye piyasası kısaca tahvillerin, hisse senetlerinin alınıp satıldığı piyasanın adıdır. Meslek mensupları da bu alandaki işlemlerin, faaliyetin denetlenmesi ve düzenlenmesinde Kurulun karar ve faaliyetleri doğrultusunda görev yapmaktadırlar.
Sermaye Piyasası Kurulu üç grup için Uzman Yardımcılığı ilanına çıkmaktadır. Bu gruplar,
-Üniversitelerin İktisadi ve İdari Bilimler, İktisat, İşletme ve Siyasal Bilgiler Fakülteleri’nden mezun adaylar için gerçekleştirilen SPK Uzman Yardımcılığı,
-Hukuk Fakültesi mezunu adaylar için gerçekleştirilen, Uzman Hukukçu Yardımcılığı
-Mühendislik Fakültesi mezunu adaylar için gerçekleştirilen Bilişim Uzman Yardımcılığı’dır.
Bu üç grup alımın başvuruları için Kurul Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi tarafından gerçekleştirilen Kamu Personeli Seçme Sınavı’ndan farklı puan türleri belirlemektedir.
SPK Uzman Yardımcılığı için son gerçekleştirilen alım 2017 yılında olduğundan ve bu tarihte ÖSYM’nin KPSS için uyguladığı eski puan sistemi geçerli olduğundan, bu puan türlerinden yeni sistemde karşılığı olmayan puan türleri bulunmaktadır. Bu kısım için yalnızca tahminlerimizi belirteceğiz ve gelecek olan yeni ilan ile birlikte yazımızın puan türlerine dair kısmını güncelleyeceğiz.
SPK Uzman Yardımcılığı mesleğine başvuruda bulunabilmesi için adayların Kurumca belirlenmiş alanlar için gerekli mezuniyet koşullarına sahip olması ve kamu kurumlarında kariyer mesleklere girebilmek için gerekli olan KPSS A grubu puanlarına sahip olması gerekmektedir. Mesleğe başvuruda kullanılacak olan puan türleri ÖSYM’nin yeni puan sisteminde bazı puan türlerinin karşılığı olmaması sebebiyle henüz bilinmemektedir.
Mesleğe başvuruda bulunacak adayların yukarıdaki koşullara ilave olarak mesleğe alınacak aday sayısının 20 katı kadar aday arasında bulunmaları gerekmektedir.
Uzman Yardımcılığı için;
-İktisat, Ekonomi, Ekonomi ve Finans
-Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri
-Ekonometri, İstatistik, İstatistik ve Bilgisayar Bilimleri
-Maliye
-İşletme Yönetimi, İşletme Enformatiği, İşletme Yönetimi, İşletme
-Kamu Yönetimi, Siyaset Bil. ve Kamu Yön., Siyaset Bilimi,
-Uluslararası İlişkiler, Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler, Uluslararası İlişliler ve Avr. Birliği
-Küresel ve Uluslararası İlişkiler
-Aktüerya Bilimleri, Aktüerya
-Bankacılık ve Finans/Finansman, Bankacılık, Bankacılık ve Sigortacılık
-Muhasebe ve Denetim, Muhasebe Bilgi Sistemleri, Muhasebe ve Finans Yönetimi/Finansal Yönetim, Muhasebe ve Finansman Öğretmenliği
-Pazarlama
-Sigortacılık ve Risk Yönetimi, Sigortacılık
-Sermaye Piyasası Denetim ve Derecelendirme, Sermaye Piyasası
-Uluslararası İşletme, Uluslararası Ticaret ve Finansman, Uluslararası Finans, Uluslararası İşletme Yönetimi, Uluslararası Ticaret, Uluslararası İşletmecilik, Uluslararası Ticaret ve İşletmecilik, Uluslararası Ticaret ve Pazarlama
-Yönetim Bilişim Sistemleri
-Endüstri Sİstemleri Mühendisliği, İşletme Mühendisliği, Endüstri Mühendisliği
-Hukuk
Uzman Hukukçu Yardımcılığı için;
Hukuk Fakültesi
Bilişim Uzman Yardımcılığı için;
-Bilişim Sistemleri Mühendisliği
-Bilgisayar Mühendisliği
-Bilgisayar ve Yazılım Mühendisliği
-Yazılım Mühendisliği
-Bilgisayar Bilimleri Mühendisliği
Bölüm ve puan koşullarının yanında adayların sınavın gerçekleştirildiği yılın başı itibariyle otuz beş yaşını doldurmamış olmaları gerekmektedir.
SPK Uzman Yardımcılığı Sınavı üç grup için ayrı konularda ve KLASİK usûlde gerçekleştirilmektedir. Her grup için ayrı ayrı sınav konuları şu şekildedir;
SPK Uzman Yardımcılığı Yazılı Sınav Konuları
Hukuk Alanı
-Borçlar Hukuku
-Ticaret Hukuku
-Medeni Hukuk
-Ceza Hukuku Dersinin Genel Esasları
-İcra ve İflas Hukuku
İktisat Alanı
-Makro İktisat
-Mikro İktisat
-Para
-Banka
-İşletme İktisadı
-Planlama
-Dış Ticaret
Maliye Alanı
-Kamu Harcamaları
-Kamu Gelirleri
-Kamu Bütçesi
-Kamu Kredisi
-Maliye Politikası
Muhasebe Alanı
-Mali Analiz
-Genel Muhasebe
Genel Matematik, Ticari Hesap ve İstatistik Alanları
Yabancı Dil Alanı
SPK Uzman Hukukçu Yardımcılığı Yazılı Sınavı Konuları
Kamu Hukuku Alanı
-Ceza Hukuku
-İdare Hukuku
Özel Hukuk Alanı
-Medeni Hukuk
-Borçlar Hukuku
-Ticaret Hukuku
Takip – Usûl Hukuku Alanı
-İYUK
-HMK
-CMK
-İcra ve İflas Hukuku
Genel Alanlar Oturumu
-Maliye
-İktisat
Yabancı Dil Alanı
SPK Bilişim Uzman Yardımcılığı Yazılı Sınavı Konuları
1. Grup
-Programlama Dilleri
-Yazılım Geliştirme Kavram ve Mimarisi
2. Grup
-Veritabanı ve Veritabanı Yön. Sist.
-Algoritmalar ve Veri Yapısı
3. Grup
-Bilgisayar Ağ. ve İnternet Tekn.
-Kullanıcı Arayüzü
Yabancı Dil Alanı
Yazılı sınav her grup için ayrı ayrı KLASİK olarak gerçekleştirilecektir. Yabancı dil alanında adaylara Almanca, Fransızca veya İngilizce dillerinin birisinde, Türkçe-Yabancı Dil ve Yabancı Dil-Türkçe şeklinde çeviri sorusu yöneltilecektir.
Adayların yazılı sınavda başarılı olabilmeleri için her bir alandan en az 50 puan almaları ve tüm alanlardan almış oldukları puanların aritmetik ortalamasının en az 70 puan olması gerekmektedir.
SPK Uzman Yardımcılığı sınavına nasıl çalışılır?
SPK Uzman Yardımcılığı sınavı yukarıda da belirttiğimiz üzere KLASİK usulde yapılan bir sınavdır. Bu sınavı da kapsayacak nitelikteki Klasik Sınavlara hazırlık rehberi yazımızı inceleyebilirsiniz. Bu yazıda SPK’nın sınav konularını da kapsayan, Matematik, Yabancı Dil vs. hususlarına da detaylı bir şekilde değinilmiştir;
Yazılı sınav neticesinde yukarıda belirtmiş olduğumuz puan koşullarını yerine getirerek başarılı sayılan adaylardan en yüksek puanlı mesleğe alınacak olan aday sayısının dört katı kadar aday sözlü mülakata kalmaya hak kazanacaktır. Her grup kendi içerisinde sıralanacak ve adaylara sınava katılmış oldukları alandan sorular yöneltilecektir. Bu alan sorularının yanında adaylara, genel kültür düzeylerini ölçecek sorular, Kurulun işleri ve görev alanına dair sorular ve güncel gelişmelere dair sorular da sorulabilecektir.
Adayların sözlü mülakatta başarılı sayılabilmeleri için yüz tam puan üzerinden en az yetmiş puan almaları gerekmektedir.
SPK Uzman Yardımcılığı mesleğine girmek isteyen adayların en fazla iki kez sınava girme hakları bulunmaktadır. Yarışma sınavından iki kez başarısız olmuş olan adaylar üçüncü kez sınava alınmamaktadır.
SPK Uzman Yardımcılığı mesleğine girmek için Klasik usûldeki yazılı sınavı ve ardından gerçekleştirilen sözlü mülakatı başarıyla geçip SPK Uzman Yardımcısı olarak mesleğe girmeye hak kazanan adayları evvela bir yetiştirme süreci beklemektedir. Bu süreç temelde üç yıl sürecek bir uzman yardımcılığı dönemidir.
Bu üç yıllık süre içerisinde, devlet memurluğuna ilk kez atanmış olan adaylar için bu süre içerisinde yürütülecek olan bir aday memurluk süreci bulunmaktadır. Bu aday memurluk süreci 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu hükümleri uyarınca bir yılı kapsamaktadır. Bu bir yıllık sürecin sonunda adayları bir aday memur eğitimi ve sonrasında gerçekleştirilecek olan aday memurluk sınavı beklemektedir. Sınavı başarı ile geçen meslek mensuplarının, devlet memurluğu bağlamında adaylığı kaldırılır ve asil memur olarak görevlerini sürdürürler.
Bu meslek mensupları ile birlikte diğer tüm SPK Uzman Yardımcılıkları üç senelik uzman yardımcılıkları boyunca bir dizi yetiştirilmeye tabi tutulurlar. Kurulca organize edilen bu yetiştirme aşağıdaki aşamalardan oluşmaktadır;
-Kurulu Tanıtma ve Mesleğe Hazırlama
Bu aşamada SPK Uzman Yardımcılarına yönelik olarak, akademisyenlerin, üstatların ve alanında uzman kişilerin katılacağı eğitim programları ve seminerler gerçekleştirilir. Bu eğitimlerde ve seminerlerde meslek mensuplarına;
-Mesleğe dair detaylar,
-SPK teşkilat yapısı
-Personel Hukuku
-Meslek mensuplarının hak ve sorumlulukları
-Sermaye piyasası işlemleri ile finansman konuları detaylı bir şekilde anlatılır.
Diğer yandan bu süreçte meslek mensuplarının yoğun bir şekilde dil öğrenimi alabileceği imkanlar tesis edilir. Tüm bu yetiştirme süreci altı ayı geçmeyecek şekilde düzenlenir.
-Tatbiki Eğitimler
Bu aşama en fazla on sekiz ay sürecek şekilde organize edilir. Eğitim ve seminer programları ile eş zamanlı olmak üzere meslek mensuplarına araştırma, inceleme ve denetim çalışmalarında görevler verilir. Uygulamalı olarak mesleği öğrenmeleri hedeflenir.
-İnceleme Dönemi
Bu dönemde teorik olarak gerekli tüm formasyonun sağlandığı ve uygulamalı olarak da mesleği nasıl icra edeceği öğretilmiş olan meslek mensuplarına, ilk iki eğitim aşamasını başarı ile geride bırakmaları kaydıyla Araştırma ve İnceleme yetkisi tanınabilir.
Uzman Yardımcısı olarak yetişme dönemini başarı ile geride bırakmış olan meslek mensupları aşağıdaki konulardan Yeterlik Sınavına gireceklerdir;
Mesleki Teknik Bilgi Alanı
Ülkemizde ve yabancı ülkelerde;
-Sermaye piyasası ile borsa işlemleri,
-Menkul kıymetler, döviz, para ve altın işlemleri
-Aracılık Faaliyetleri
-Finansman piyasasının işleyişi
-Piyasaya kamu müdahalesi ve tarihsel gelişimi
-Bilimsel araştırma ve inceleme teknikleri ve yöntemleri
Mevzuat Alanı
-Sermaye Piyasası Kanunu
-Menkul Kıymetler ve Kambiyo Bors. Hk. Kanun
-Ödünç Para Verme İş. Kanunu
Mesleğe dair, ilişkili diğer kanunlar, ikincil mevzuat ve yargı kararları.
Muhasebe Alanı
-Mali Analiz
-Şirketler Muhasebesi
-Revizyon ve Kontrol Teknikleri
Diğer Alanlar
Vergi mevzuatı ile meslekle alakalı görülen diğer kanunlar ile ikincil mevzuat konuları.
Yardımcılık döneminde yetkilendirilmesi durumunda Uzman Yardımcıları ile SPK Uzmanları sermaye piyasasında yer alan şirketlerin sermaye hareketlerine dair incelemelerde bulunurlar. Bu incelemenin kapsamına hisse senedi ihraç eden Halka Açık Anonim Şirketler ile sermaye piyasası kurumları, bunların iştirakleri, ihraç işlemine aracılık eden kuruluşlar girmektedir.
Sermaye Piyasası Kanunu gereği bu işlemlerin uygunluğu Kurumun kariyer meslek mensupları olan uzmanlar ve uzman yardımcılarının temel inceleme ve denetleme alanıdır. Yapılan bu denetim ve incelemelerde ilgili kurum ve kuruluşlar personelin istemiş olduğu her tür kayıt ve belgeyi sağlamak zorundadır.
Yapılan incelemeler neticesinde saptanan kanun dışı uygulamalar neticesinde meslek personeli oluşturacağı raporlar ile ceza ve müeyyideler uygulanmasını önermektedir. Bu raporlar doğrultusunda sermaye piyasasında yer alan tarafların kanunlara uygun biçimde hareket etmedikleri konusundaki kanaat ile uygulanan yaptırımlar, piyasanın düzenlenmesi noktasında Kurulun en önemli fonksiyonlarındandır.
Bu bağlamda Sermaye Piyasası Kurulu’nun piyasayı düzenlemekteki en önemli hareket noktası bu denetim ve incelemelerdir. Bu yüzden meslek mensupları piyasa hususunda kilit bir role sahiptir.
SPK Uzman Yardımcıları normal şartlarda üst kurul uzmanı da olsalar mesleğe yeni girecek olanlar için eşit işe eşit ücret ilkesi ile düzenlenmiş olan 666 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’ye tabi olarak merkez uzmanlarına denk özlük hakları ve maaşlara sahiptirler. Yeni başlayanlar 7000 TL maaş almaktadır. Meslekte 3 yılını doldurmuş ve yeterliğini alarak SPK Uzmanı olmuş bir meslek mensubu ise yaklaşık olarak 8000 TL maaş almaktadır.
