Tüzel kişi nedir?

Tüzel kişi kimdir? Tüzel kişi ne demek?

İnsanlık tarihinin son döneminde gerçek kişiler bir araya gelerek tüzel kişi kavramını oluşturmaya karar vermiştir. Hukuki bir kavram olan tüzel kişi nedir şartları nelerdir detaylarını anlatacağız.

Hukuk dünyasında gerçek kişi ile kastedilen insandır. Yaşayan her insan bir gerçek kişidir ve doğumla başlayıp ölümle biten süreçte bu hukuki durum değişmez. Tüzel kişi nedir dediğimiz de ise bu kadar basit ve tek tip bir yapı karşımıza çıkmaz. Kişi ibaresine isminde yer verilmesinin sebebi kendisini oluşturanlardan bağımsız şekilde borç yapabilmesi ve alacağa hak kazanabilmesidir.

Dilerseniz neden bir tüzel kişi yaratma ihtiyacı duyulmuştur bunu inceleyerek başlayalım. Bir malınız var sürekli gelir getiriyor ve gelirini bağışlıyorsunuz bu durum siz öldükten sonra devam etsin istiyorsunuz. İşte bu ihtiyaç vakfetmek fiilinden gelen vakıf tüzel kişisini oluşturmuştur. Bir malın siz öldükten sonra da hayır işlerinde kullanılmasını istiyorsanız sizin gerçek kişiliğinizin mülkiyetinden çıkarır vakıf tüzel kişiliğine bırakırsınız böylece siz öldükten sonrada yüz yıllarca faaliyetlerine devam eder.

Güzel bir amacınız var ama tek başınıza gerçekleştirmek imkansız sizinle aynı amaca sahip kişilerle bir çatı altında buluşmak istiyorsunuz. Bunu mümkün kılan bir yapı ancak tüzel kişi olabilir ve dernek adı verdiğimiz tüzel kişilik buradan doğmuştur. Türk Medeni Kanununa göre en az 7 kişi bir araya gelerek bir dernek kurup tüzel kişilik kazanıp faaliyetlerine başlayabilmektedir.

Diyelim ki bir iş yapmak bir marka yaratmak istiyorsunuz ancak büyük sermaye gerekli bunu yaparken de bütün malvarlığınızı değilde bir kısım malınızı riske etmek istiyorsunuz. Bu duruma çare olarakta şirket kurup şirket tüzel kişiliğine sizin ve ortaklarınızın devrettiği mallarla iş yapmaya başladınız. Bu yöntemle bir çok kolaylık elde edebilirsiniz, örneğin şirket sizin adınızdan bağımsız olarak sonsuza dek çalışabilir sizin gibi fani değildir, şirket ile ticaret yapanlar sizin gerçek kişiliğinize değil şirket tüzel kişiliğine güvendiğinden siz hissenizi devir etseniz dahi işletmenin faaliyeti devam eder.

Tüzel Kişi Türleri Nelerdir? 

Kısaca tüzel kişi dernek, vakıf, şirket olarak karşımıza çıkmaktadır. Eğer kamu tarafından oluşturulmuş bir tüzel kişilik söz konusu ise kamu hukuku tüzel kişi, kamu gücü kullanma yetkisi yoksa özel hukuk tüzel kişisi olarak adlandırılır. Konunun daha net anlaşılabilmesi için bir kaç örnek verelim Mehmetçik Vakfı, Kanarya Sevenler Derneği,  Vodafone AŞ gibi yapılar birer özel hukuk tüzel kişisidir. Bir de kamu gücü kullanma yetkisi olan Yüksek Öğretim Kurumu, Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü, İstanbul Büyükşehir Belediyesi gibi kamu hukuku tüzel kişileri vardır. İki hukuki kurum arasındaki fark kamu gücü kullanma yetkisi olup olmaması ile ilgilidir. NEDİR ?

Bugün vergi rekortmenleri listelerine, sermaye birikimi miktarlarına, şan ve şöhrete tüzel kişi denilen yapılar Dünya’yı yönetmektedir. Nasıl oluyor da biz insanlar tarafından uydurulan, biz insanlar tarafından yönetilen, denetlenen ve gerektiğinde biz insanlar tarafından sonlandırılan yapılar bizim yaşadığımız Dünya’ya böyle hükmediyor?