Ülkemizdeki Siyasi Partiler Nelerdir? Ne Zaman Kurulmuşlardır?
Ülkemiz, dünya'da siyasetin en yoğun şekilde takip edildiği ülkelerin başında gelmektedir. Genel veya yerel seçimlere katılım oranı genel olarak %80'in üzerinde gerçekleşmektedir. Demokrasinin beşiği olarak kabul edilen Avrupa ülkelerinde seçimlere katılım oranı ülkemizden oldukça azdır. Ülkemizde siyasetin bu derece önemli olması siyasi partileri de önemli hale getirmektedir. Biz de ülkemizdeki siyasi partileri ve kuruluş tarihlerini belirtmek istiyoruz.
Ülkemizde politika her zaman her yerde konuşulan konuların başında gelmektedir. Bir çok işte siyasetin doğrudan veya dolaylı etkisi olduğu görülmektedir. Bir futbol müsabakasından, sanatsal faaliyete, merkez bankası tarafından alınan bir karardan, yargı kararlarına değin siyasetin etkisi hissedilebilmektedir. Bu durum ülkemizde yaşayan insanların devlete olan bakış açısı ile ilgili bir durumdur. Devlet bizim için bir organizasyondan çok daha öte, çok daha kudretli bir oluşumdur. Her alanda aktif şekilde politika etkisinin görülmesinden rahatsızlık duymak şöyle dursun memnuniyet bile duyulmaktadır. Bu durum ülkemizdeki seçimlerde de kendini hissettirmektedir. Demokrasinin beşiği olarak kendini ilan eden Avrupa ülkelerinde seçimlere katılım oranı %50 – %60’larda iken ülkemizdeki seçimlere katılım oranı %80 – %90 civarından gerçekleşmektedir. Hiç kuşkusuz bu durum siyasi partileri de çok önemli hale getirmektedir. Cumhuriyet tarihimizle birlikte bir çok siyasi parti kurulmuş, bir çoğu kapanmış veya kapatılmıştır. Biz de ülkemizdeki siyasi partiler nelerdir? Sorusunun cevabını mevcut dönemde aktif olarak siyasi yaşamını sürdüren partilerden bahsetmek istiyoruz. Bakalım bu siyasi partiler ne zaman kuruldu? AKP, CHP ve MHP hangi tarihte kuruldu? İşte detaylar…
Siyasi Parti Nedir?
Benzer siyasi görüşe sahip insanların ülke yönetiminde söz sahibi olmak üzere kurdukları sivil toplum örgütlerdir. Siyasi partiler iktidar olmak ve iktidarı ellerinde tutmak için çaba gösterirler. İktidar mücadelesinden galip çıkan siyasi partiler, anayasa ve yasalarca belirlenen hükümler çerçevesinde bağlı bulundukları ülkeyi yönetme hakkını elde etmektedir. Siyasi parti anlayışı monarşiden halkın egemenliğini ifade demokrasiye geçişle birlikte ortaya çıkmıştır. Modern anlamda siyasi partilerin ortaya çıkmasında Fransız Devrimi etkili olmuştur. Bu da ideolojilerin ve siyasi partilerin 18. yüzyılın sonlarıyla birlikte ortaya çıktığını göstermektedir.
Ülkemizde Bulunan Siyasi Partiler Nelerdir? Hangi Parti Ne Zaman Kurulmuştur?
Ülkemizde siyasi partilerin geçmişi meşrutiyet dönemine dayansa da ömürleri oldukça kısa olan bu siyasi partilerin yerini Cumhuriyet’in ilanıyla birlikte asli siyasi partiler almıştır. Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün kurduğu Cumhuriyet Halk Fırkasından sonra günümüzde gelinceye kadar bir çok siyasi parti kurulmuştur. İşte günümüzde aktif siyasi hayatını sürdüren siyasi partiler ve bu partilerin kuruluş tarihleri şöyledir:
- Adalet ve Kalkınma Partisi – AK Parti : 14 Ağustos 2001 ‘de kurulmuştur.
- Cumhuriyet Halk Partisi – CHP : 9 Eylül 1923 ‘de kurulmuştur.
- Milliyetçi Hareket Partisi – MHP : 9 Şubat 1969 ‘da kurulmuştur.
- İyi Parti – İYİ Parti : 25.10.2017’de kurulmuştur.
- Halkların Demokratik Partisi – HDP : 15.10.2012’de kurulmuştur.
- Türkiye İşçi Partisi – TİP : 13.02.1961’de kurulmuştur.
- Saadet Partisi – SAADET : 20.07.2001’de kurulmuştur.
- Büyük Birlik Partisi – BBP : 29.01.1993’de kurulmuştur.
- Vatan Partisi : 15.02.2015’de kurulmuştur.
- Hür Dava Partisi – HÜDAPAR : 19.12.2012’de kurulmuştur.
- Demokrat Parti – DP : 07.01.1946’da kurulmuştur.
- Gelecek Partisi : 13.12.2019’da kurulmuştur.
Ülkemizdeki Diğer Siyasi Partiler ve Liderleri
İsim | Kısaltılmış İsmi | Lideri |
Adalet Birlik Partisi | AB PARTİ | İrfan Uzun |
Adalet Partisi | AP | Vecdet Öz |
Anavatan Partisi | ANAP | İbrahim Çelebi |
As Parti | ASP | Cavit Kayıkcı |
Ayyıldız Partisi | AYP | Serap Gülhan |
Bağımsız Cumhuriyet Partisi | BCP | Mühibe Müge Gülses |
Bağımsız Türkiye Partisi | BTP | Haydar Baş |
Birleşik Devrimci Parti | DEVRİMCİ PARTİ | Elif Torun Öneren |
Büyük Türkiye Partisi | BÜYÜK | — |
Cihan Partisi | CİHAP | İsmail Tektaş |
Çoğulcu Demokrasi Partisi | ÇDP | Kenan Kaplan |
Demokratik Bölgeler Partisi | DBP | Emine Ayna |
Demokratik Genç Parti | DGP | — |
Demokratik Sol Parti | DSP | Önder Aksakal |
Devrimci İşçi Partisi | DİP | Sungur Savran |
Devrimci Sosyalist İşçi Partisi | DSİP | Meltem Oral |
Doğru Yol Partisi | DYP | Çetin Özaçıkgöz |
Ebedi Nizam Partisi | ENPA | Bekir Sıtkı Karaduman |
Emek Partisi | EMEP | Selma Gürkan |
Emekçi Hareket Partisi | EHP | Sibel Uzun |
Engelsiz Türkiye Partisi | ETP | Muharrem Parmaksız |
Esnaf ve Çiftçi Partisi | EÇP | Fatma Türkan Sürmeli |
Ezilenlerin Sosyalist Partisi | ESP | Sultan Ulusoy |
Genç Anadolu Partisi | GAP | Ali Alemdaroğlu |
Genç Parti | GP | Cem Uzan |
Güven Adalet ve Aydınlık Partisi | GAAP | Zeynep Göksu |
Hak ve Adalet Partisi | HAP | Yiğit Zeki Öztürk |
Hak ve Hakikat Partisi | HAK Parti | Dursun Güneş |
Hak ve Huzur Partisi | HHP | Gürsel Yıldız |
Hak ve Özgürlükler Partisi | HAK-PAR | Fehmi Demir |
Halkın Kurtuluş Partisi | HKP | Nurullah Ankut |
İlkeler ve Değerler Partisi | İlk Parti | Eran Tapan |
İşçi Demokrasi Partisi | İDP | Oktay Çelik |
İşçinin Kendi Partisi | İKEP | Cemal Bilgin |
Kadın Partisi | KP | Benal Yazgan |
Komünist Parti | KP | Arif Hikmet Basa |
Liberal Demokrat Parti | LDP | Gültekin Tırpancı |
Merkez Parti | MEP | Abdurrahim Karslı |
Millet Partisi | MP | Aykut Edibali |
Millî Mücadele Partisi | MMP | Ahmet Kaya |
Muhafazakar Yükseliş Partisi | MYP | Engin Yılmaz |
Müdafaa-i Hukuk Hareketi Partisi | MHHP | Musa Ünal |
Osmanlı Partisi | OSMANLI | İbrahim Ünye |
Ötüken Birliği Partisi | ÖTÜKEN | M. Hakan Semerci |
Özgürlük ve Dayanışma Partisi | ÖDP | Alper Taş |
Özgürlük ve Sosyalizm Partisi | ÖSP | Sinan Çiftyürek |
Sağduyu Partisi | SAĞDUYU | Mehmet Yücel Ağargün |
Sosyalist Emekçiler Partisi | SEP | Güneş Gümüş |
Sosyalist Yeniden Kuruluş Partisi | SYKP | Tuncay Yılmaz |
Toplumcu Kurtuluş Partisi | 1920 TKP | Şener Ataş |
Turan Hareket Partisi | TURAN | Varol Esen |
Türk Birliği Partisi | TBP | Hurşit Yiğit |
Türk ve Dünya Birliği Partisi | TURKUAZ IŞIK | Kibar Tavasav |
Türkiye Ekonomi ve Kalkınma Partisi | TEKP | Vehbi Şahin |
Türkiye İşçi Köylü Partisi | TİKP | İsmail Durna |
Türkiye Komünist Hareketi | TKH | Kemal Parlak |
Türkiye Komünist Partisi | TKP | Hüseyin Karabulut [not 1] |
Türkiye Sosyalist İşçi Partisi | TSİP | Turgut Koçak |
Ulusal Parti | Ulusal Parti | Gökçe Fırat Çulhaoğlu |
Ülkem Partisi | ÜLKEM-P | Neşet Doğan |
Yeni Dünya Partisi | YENİ DÜNYA | Emanullah Gündüz |
Yeniden Refah Partisi | REFAH | Fatih Erbakan |
Yeşiller ve Sol Gelecek Partisi | YSGP | Sevil Turan |
Yurt Partisi | YURT-P | Saadettin Tantan |
Yüce Diriliş Partisi | YÜCE DİRİ-P | Ahmet Sezai Karakoç |