Adalet Bakanlığı tarafından dava süreçlerinden evvel tarafların anlaşması esasına dayalı olan ve mahkemelerin iş yükünü azaltmayı amaçlayan uzlaştırmacılık nedir?
Uzlaştırma ve Uzlaştırmacılık Nedir?
Uzlaştırma ve Uzlaştırmacılığa dair usûl ve esaslar Adalet Bakanlığı tarafından 5 Ağustos 2017 tarihli 30145 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe konan Ceza Muhakemesi’nde Uzlaştırma Yönetmeliği hükümlerince düzenlenmiştir.
Uzlaştırma eylemi, uzlaştırma kapsamında değerlendirilen bir suç sebebiyle sanık veya şupheliyle mağdurun, suçtan zarar gören kişilerin veya bunların yasal temsilcilerinin, mevzuatta yer alan usûl ve esaslar dairesinde uzlaştırmacı unvanına sahip kişilerce anlaşmalarının sağlanması eylemidir. Uzlaştırma kurumunun getirilmesindeki asli gaye bazı konuları mahkeme safhasına gelmeden evvel çözerek mahkemelerin iş yükünü azaltmaktır. Bu hem vakitten hem de efordan tasarruf sağlayan ve Adalet sisteminin daha hızlı işlemesine katkı yapan bir sistem olarak öngörülmüş ve uygulanmaya başlanmıştır.
Uzlaştırmacı ise dava konusu suçun iki tarafı olan şüpheli/sanık ile mağdur/suçtan zarar gören kişi arasındaki uzlaşma müzakeresini yöneten ve idare eden, Cumhuriyet savcısının onayı ile görevlendirilmiş, Avukatlık mesleği ifa eden veya Hukuk öğrenimine sahip kişilerdir.
Kimler Uzlaştırmacı Olabilir?
Adayların uzlaştırmacı olabilmeleri için her şeyden evvel üniversitelerin aşağıdaki fakültelerinden mezun olmuş olması gerekmektedir;
-Hukuk Fakültesi
-Siyasal Bilgiler Fakültesi
-İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi
-İktisat Fakültesi
-İşletme Fakültesi
Bu okullardan mezuniyetin örgün ya da açıköğretim şeklinde olmasının mezuniyet koşulu açısından bir önemi bulunmamaktadır. Yani Açıköğretim mezunu adaylar da uzlaştırmacılık eğitim ve sınavına katılmak hakkına sahiptir.
Yukarıdaki mezuniyet koşullarına ilave olarak adayların, Lisans eğitimleri boyunca
-Anayasa Hukuku
-Hukuk Başlangıcı – Hukukun Temel Kavramları – Hukuka Giriş – Temek Hukuk
-Ceza Hukuku Genel Hükümler / Özel Hükümler
-Ceza Muhakemesi Hukuku
-Borçlar Hukuku
-Ticaret Hukuku
-İş Hukuku – Sos. Güv. Hukuku – İş ve Sos. Güv. Hukuku
derslerinden en az ikisini almış olmaları gerekmektedir. Bu koşulu karşılayamayan adaylar mezuniyet koşullarını karşılıyor olsalar bile Uzlaştırmacılık eğitim ve sınavına katılamaz, mesleği ifa edemezler.
Uzlaştırmacılık Eğitimi Nedir? Uzlaştırmacılık Eğitimi Veren Kurumlar Hangileri?
Uzlaştırmacılık eğitimi Adalet Bakanlığı tarafından izin verilen Üniversitelerin Hukuk Fakülteleri ve Türkiye Barolar Birliği tarafından verilebilmektedir. Başka Kurumların izinsiz bir şekilde vermiş oldukları eğitimin herhangi bir resmiyeti olmayacak ve adayların sınava girerek Uzlaştırmacı siciline kayıt olmalarını sağlamayacaktır.
2019 yılı itibariyle Bakanlıkça duyurulan Eğitim Verme Yetkisine Sahip Kurumlar listesini görmek için Tıklayınız!
Uzlaştırmacılık Eğitim Konuları Nelerdir?
Uzlaştırmacılık eğitimi yukarıda yer alan Kurumlar tarafından verilmektedir. Uzlaştırmacı olmak isteyen adaylara bu eğitim kurumları tarafından toplam 48 saat eğitim verilir. Bu eğitimin 36 saatlik kısmı teorik bilgilerden oluşurken 12 saatlik kısmı ise tatbiki bir eğitimdir ve uygulamaya yöneliktir. Eğitim aşağıdaki ders konularından oluşmaktadır;
UZLAŞTIRMA Alanı
Onarıcı Adalet Anlayışı
Onarıcı Adalet Prog. Mağdur ve Failin Uzlaştırması
Mağdur – Fail Uzlaştırma Usûlu
-Uzlaştırmanın aşamaları
-Mağdurla ilk görüşme ve özel görüşme
-Faille ilk görüşme ve özel görüşme
-Mağdur ile Failin katılım gösterdiği ortak toplantının idaresi
-Uzlaştırmanın Sonuçlanması ve Anlaşma
Ceza Muh. Hukuku’nda Uzlaştırmanın Kanuni Temelleri
Uzlaştırmanın Tanım ve Esasları
Uzlaştırma Dahlindeki Suçlar
-Yetişkinlerce işlenmiş olan suçlar
-Çocuklarca işlenmiş olan suçlar
Soruşturma safhasında uzlaştırmaya başvurulması ve uzlaşma teklifi
Uzlaştırmacı görevlendirilme, nitelikleri ve uzlaştırmacı eğitimi
Uzlaştırmacıya soruşturma dosyası blgi ve belgelerin sağlanması
Etik Kurallar
Uzlaştırma süresi ile dava zamanaşımının durması durumu
Uzlaştırma Müzakereleri
-Uzlaştırmacının hazırlanması
-Müzakerelere katılım
-C. Savcısının süreçteki işlevi
-Uzlaşma müzakeresi öncesi taraflara bilgi verilmesi
-Müzakerelerin yönetimi ve müzakere yöntemleri
-Müzakerelerin gizliliği, delil ve tanıklık yasakları
Mağdurun Zararının Giderilmesi
Uzlaştırmanın Sonuçlanması
-Raporun hazırlanması
-C. Savcısı Kararı
-Kararlaştırılan edimlerin tür ve nitelikleri
-Edimin yerine getirilmemesinin neticeleri
Uzlaştırmacı Ücreti ile Uzlaştırma Giderleri
Kovuşturma safhasında uzlaştırmaya başvuru ve uzlaşma talebi
-Başvurulabilecek haller
-Mahkemenin başvurusu
-Uzlaştırma neticesi mahkeme tarafından verilecek karar
İLETİŞİM Alanı
İnsan İliş. ve Uzlaştırma
İletişim Ortamı ve Uzlaştırma
İletişim Kavramı
İletişim Modeli
Uzlaştrma Görüşmelerinde Sözlü / Sözsüz İletişim Kurma
Uzlaştırma Sürecinde Öz Tanıma ve Başkalarını Anlama
Uzlaştırma Sürecinde Tutumlar ve Değişimleri
Görüşmelerde Dinleme Kabiliyeti
Savunucu ve Açık İletişim
MÜZAKERE Teknikleri Alanı
Uzlaştırmacının şahsi müzakerecilik farkındalığı
Müzakerenin tanım, nitelik, kapsam ve işlevi
Müzakere türleri
Uzlaştırmacının başlangıç düzeyi tespiti
Müzakere dinamikleri analizi
Müzakerelerde kullanılacak taktik ve tekniklerin analiz ve tatbiki
Müzakere etiği
Müzakere hataları ve dikkat edilecek hususların incelenmesi
Bu temel eğitim sonrasında uzlaştırmacılık siciline kaydolarak uzlaştırmacılık görevi yürütmeye başlayanlara, eğitim verme izni bulunan kuruluşlarca iki yılda en az bir kere ve sekiz saatten az olmamak üzere yenileme eğitimi verilmektedir. Bu yenileme eğitimlerine uzlaştırmacıların katılması mecburidir.
Uzlaştırmacılık eğitim süresi boyunca, geçerli mazereti olmaksızın toplam ders saatinin 12’de 1’ine katılmayaların eğitim ile ilişikleri kesilir.
Eğitim süreci sona eren adaylara başarı ile tamamlamaları durumunda, en geç bir ay içerisinde katılım belgeleri verilir.
Uzlaştırmacılık Sınavı
Uzlaştırmacılık sınavı Bakanlık tarafından uygun görülen bir yüksek öğrenim kuruluşuna ya da Ölçme, Seçme ve Yerleştirme Merkezi ÖSYM’ye yaptırılır, yazılı olarak ve senede en fazla iki defa gerçekleştirilir. Sınav yukarıdaki eğitim konularından yapılır ve çoktan seçmeli usûldedir. Sınav kağıt ortamında veya e-sınav şeklinde gerçekleştirilebilir.
Uzlaştırmacılık Sınavına Başvuru; Bakanlığa elektronik ortamda gerçekleştirilir. Adayların başvurularına uzlaştırmacı eğitimini başarı ile tamamladıklarını gösterir nitelikteki eğitim katılım belgesi ile mezuniyet durumlarını ispatlar evrakın da eklenmesi gerekmektedir.
Adayların uzlaştırmacılık sınavında başarılı olabilmeleri için en az 70 puan almaları şarttır. Aksi halde adayların uzlaştırmacı olmaları olanaksızdır. Sınavda başarısız olan adayların tekrar sınava katılma hakları bulunmaktadır.
Uzlaştırmacılık Nedir? Uzlaştırmacı Ne İş Yapar?
Ceza Muhakemesi Kanunu’nda uzlaşmanın öngörüldüğü suçlarda, suçun mahkemeye intikalinden evvel çözüme kavuşturulması gayesiyle oluşturulmuş çözüm yolu uzlaştırmacılık kurumudur. Bu safhayı işleten kişilere de uzlaştırmacı adı verilmektedir. Bu bağlamda her şeyden evvel dava konusu suç için uzlaştırma imkanının kanunen bulunması gerekmektedir.
Uzlaştırma kapsamına giren suçları incelemek için Tıklayınız!
Bu kapsamdaki suçların tarafları olan fail ile mağdurun bir araya getirilerek uzlaşmasının sağlanması esasına dayanan uzlaştırmacılık aşamasının başlaması için;
-Suçun dosyanın gönderildiği Cumhuriyet savcısı tarafından incelenerek, uzlaştırma kapsamında olduğuna karar vermesi,
-Dosya ile alakalı olarak yargı çevresinde görev yapan bir uzlaştırmacıyı görevlendirmesi,
-Taraflara konu ile alakalı olarak uzlaştırmacı görevlendirildiğinin bildirilmesi,
-Uzlaştırma evrakının uzlaştırmacıya teslimi,
gerekmektedir.
Uzlaştırmacı görevlendirilirken;
-Uzlaştırma konusu suçun sayı ve niteliği
-Taraf sayısı ve tarafların yerleri
-Raporun verilme süresi
-Uzlaşma teklifi ve uzlaşmanın sonucu gibi hususlar dikkate alınır.
Uzlaştırma Ne Kadar Süre İçerisinde Tamamlanır?
Uzlaştırmacı, ilgili evrakı aldıktan sonra 30 gün içerisinde süreci tamamlamalıdır. Bu süre içerisinde tamamlanmaması durumunda, dilekçe ile bürodan ilave bir süre talep edebilir. Bu ilave süre en fazla 20 gündür.
Uzlaştırma tamamlandıktan sonra uzlaştırmacı tarafından raporlaştırılır. Bu rapor uzlaştırmacı tarafından büroya teslim edilir. Büro tarafından da dosyaya eklenmek üzere Cumhuriyet Savcısı’na teslim edilir.
Uzlaştırma Nerede Yapılır?
Uzlaştırma sürecinde müzakereler;
-Adliye binalarında bir yer tahsisi yapılmışsa burada,
-Kamu kurumlarında bu amaçla bir yer ayrılmışsa buralarda,
-Tarafların kabul etmesi durumunda uzlaştırmacının faaliyet gösterdiği yerde,
-Taraflarca kabul edilecek ve rahat hissedebilecekleri herhangi bir yerde,
yapılabilir.
Uzlaştırmacılık Ücreti Ne Kadar?
Uzlaştırmacıların ücret alabilmesi için, uzlaştırmanın olumlu neticelenmesi şart değildir. Olumsuz neticelenen dosyalrda da uzlaştırmacılara belirli bir ücret ödenmektedir. Uzlaştırmacılık ücreti her sene Adalet Bakanlığı tarafından belirlenen ve duyurulan tarife üzerinden belirlenmektedir. Bu ücret 2021 yılı itibariyle şu şekildedir;
-Uzlaştırma süreci olumlu olursa;
2 kişi ilâ 3 kişinin uzlaştırılmasında; 481 TL – 642 TL
4 kişi ilâ 6 kişinin uzlaştırılmasında; 642 TL – 802 TL
7 kişi ilâ 9 kişinin uzlaştırılmasında; 802 TL – 962 TL
10 kişi veya daha fazla kişinin uzlaştırılmasında; 962 TL – 1123 TL
-Uzlaştırma teklif aşamasında olumsuz sonuçlanırsa; 160 TL – 240 TL
-Uzlaştırma süreci olumsuz olursa;
2 kişi ilâ 3 kişi için; 240 TL – 320 TL
4 kişi ilâ 6 kişi için; 320 TL – 400 TL
7 kişi ilâ 9 kişi için; 400 TL – 481 TL
10 kişi veya daha fazla kişi için; 481 TL – 560 TL
Uzlaştırmacılık ile alakalı sorularınızı yöneltmek ve bilgi paylaşmak için FORUM Sayfamızı Ziyaret Etmeyi Unutmayın!
