31 Mart 2019 Yerel Seçimleri dün bitmiş olmasına rağmen; bazı illerin seçim sonuçlarının açıklanması tamamlanamadan itiraz ve şikayet konusu gündeme geldi. Özellikle, seçimlerin tamamında nasıl bir sonucun ortaya çıktığını göremediğimiz İstanbul, Ankara ve Iğdır illerindeki seçim sonuçlarına itiraz edileceği bildirildi. Ak Parti tarafından bu üç ildeki geçersiz oyların yeniden değerlendirilmesi için itiraz edildiği açıklandı. Şimdi akıllardaki merak edilen soru: Yerel seçimlerde itiraz ve şikayet etmek nasıl bir sonuç ortaya çıkarır? İşte detaylar…
31 Mart 2019 Yerel Seçimleri dün saat 17:00 itibariyle ülke genelinde tamamlanmıştır. Herkesin merak içerisinde beklediği sonuçların takibi belli bir aşamadan sonra devam etmemiştir. Anadolu Ajansı tarafından, diğer yazılı ve görsel yayın organlarına aktarılan veriler, saat 23:15 itibariyle durdurulmuştur. Durdurma anına kadar seçim sonuçlarında İstanbul ilinde sandıkların %98,79’u ve Ankara ilinde de sandıkların %99,81 açılmıştı. Oylamalarda güncelleme yapılması sonucunda Ekrem İmamoğlu ile Binali Yıldırım arasındaki oy farkının sabit kalmasına neden oldu. İstanbul’da açılmayan sandıkların CHP’nin yüksek oy alacağı Beşiktaş ve Kadıköy gibi ilçelerde olması, söylentileri beraberinde getirdi. Bu iki ilçede açılan sandıkların %70 – %75 dolaylarında kaldığı görüldü. İmamoğlu, sonuçların bir türlü yenilenmemesi üzerine yaptığı basın toplantısında oyların bilerek açıklanmadığını ve 29 bin oy farkı ile seçimi kazandıklarını açıkladı. Anadolu Ajansı tarafından İstanbul’da oluşan sonuçların yaklaşık 1,5 saat boyunca güncellenmemesi sonucu Ak Parti tarafından seçim sonuçlarına itiraz edildiği bilgisi açıklandı. İtirazın gerekçesi olarak yapılan açıklamada: İstanbul’da geçersiz sayılan 320 bin oyun, Ak Partili adayların yoğun olduğu yerlerde olduğu gerekçe gösterildi. Ankaradaki seçimlerde ise oy farkının yaklaşık %4 olmasına karşın, Ak Parti tarafından buradaki sonucu da itiraz edildi. Ankara‘daki oylamada da sandıkların tamamı bir türlü bitirilemedi. Bir diger itiraz edilen ilde, Iğdır ili oldu. Peki bundan sonra yerel seçimler için yapılan itiraz ve şikayetlerin sonucunda ne olacak? Nasıl bir sonuç ortaya çıkacak?
Yerel ve genel seçimlerde iki partinin veya iki adayın kıran kırana yarıştığı ve bunların birbirlerinin diğerine karşı çok büyük oy farkı açmadığı durumlarda kaybeden taraf, sonuçlara itirazını ilçe ve daha sonra il seçim kurullarına bildirir. İlçe seçim kurullarının vereceği karar sonrası, il seçim kuruluna gidilir. Burada alınan karar sonrası da, itirazlar en son YSK’ya yapılır. YSK kurullarının kesin olmayan kararlarına karşı, yurttaşlar, siyasi partiler, müşahitler, adaylar ve Cumhuriyet Senatosu üyeleri ile milletvekilleri itiraz edebilirler. Bu itirazlar, her kurulun bağlı olduğu üst kurula yapılacaktır. İtiraz yazılı veya sözlü yapılabilir. Sözlü itirazlar tutanağa bağlanır. YSK’ya yapılacak itirazlar kesinlikle yazılı olmak zorundadır. Yukarıda belirtildiği üzere, İstanbul’da oylar birbirine çok yakın kapatmıştır. 30 bin dolaylarında bir farkın İstanbul ili için çok yüksek olmadığını belirtmek gerekir. Çok küçük farkla seçimi önde kapatan CHP’nin adayı İmamoğlu için, Ak Partili Binali Yıldırım tarafından itiraz edilmiştir. Peki, bu itiraz sonucunun en son YKS’ya gelmesi durumunda, YSK ne karar verecektir?
Yüksek Seçim Kurulu, Adalet ve Kalkınma Partisi’nin İstanbul, Ankara ve Iğdır ili için yapmış olduğu itirazı değerlendirmek zorundadır. Bu durumda bahsi geçen illerdeki geçersiz oylar yeniden ddeğerlendirilecektir. İtiraz önce ilçe seçim kurullarına, daha sonra il seçim kurullarına ve en son YSK’ya yapılacaktır. Yapılan değerlendirme neticesinde oylar yeniden hesaplanacak ve resmi sonuçlar açıklanacaktır. YSK’nin kesinleşmiş kararlarına karşı yargı yolu açık mıdır? Şimdi de buna bakalım.
Madde 113 – Bir kurulun kararını itiraz yolu ile tetkik eden üst kurul, itirazı kabul ettiği takdirde, yapılması gereken işlem hakkında da karar verir.
Kurullar kararlarını salt çoğunlukla verirler. Oyların eşitliği halinde, başkanın katıldığı taraf tercih olunur.
Yüksek Seçim Kurulu, seçimin sonunda verilecek tutanaklara karşı yapılan itirazların incelenmesinde, tam sayısı ile toplanır.
Diğer hususlarda kurulun mürettep adedinin çoğunluğu ile toplanabilir. Her iki halde de salt çoğunlukla karar verir.
Oyların eşitliği halinde Başkanın bulunduğu taraf tercih olunur.
Kararların bildirilmesi ve tebliği:
Madde 114 – İtiraz üzerine kesin olmayarak verilen kararlar, itiraz eden hazır ise sözle bildirilir.
Sözle bildirmelerde, kararın bildirildiği gün ve saat tutanağa geçirilerek kendisine de imza ettirilir. İsterse kararın bir örneği de verilir.
İtiraz eden hazır değilse, seçim kurullarının bulunduğu kasaba veya şehirde, muayyen bir yer gösterilmiş olması halinde, karar, bu yere tebliğ olunur.
Kurulların kesin kararları tebliğ olunmaz. Ancak itiraz eden başvurduğu takdirde kendisine gösterilir ve isterse bir suret de verilir.
Anayasamızın amir hükmüne göre, seçimler YSK’nın genel yönetimi ve denetimi altında yapılırken, YSK’nın görevi sandıklarda siyasi partilerin temsilcilerinden oluşan sandık kurulu başkanı ve üyeleri tarafından elbirliği ile yürütülen oy verme işlemleri ve oy sonuçlarının tutanak altına alınması için şikayet ve itirazları incelemekten ibarettir. Oy verme işlemleri ve sandık sonuçlarına yönelik olarak yapılan itiraz ve şikayetler ilçe ve il seçim kurullarında degrlendirilir. Buralarda netice alınamaması durumunda YSK’ya yapılmaktadır. YSK tarafından da yapılan itirazlara karşı nihai karar verilmektedir. YSK, seçim ve işlemleri ile ilgili itiraz ve şikayetlere son noktayı koymak üzere görevlendirilmiş bir yargı kurumu olarak görev yapar. Bu karara karşı da başka bir yargı yolu açık değildir. Danıştay’ın yerleşmiş içtihatları, Anayasa’nın 79. maddesine göre: “Yüksek Seçim Kurulu’nun kararları aleyhine başka bir merciye başvurulamaz.” hükmü amirdir.
