Koronavirüs ile mücadelede en güçlü silahımız olan aşıda yerli çalışmalar hız kesmeden sürüyor. Erciyes Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mustafa Çalış Faz-3 çalışmalarına nisan sonunda başlamayı umduklarını ifade etti.
Yerli aşıda Faz-3 çalışmalarına bu ayın sonunda geçilmesini umduğunu belirten Erciyes Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Mustafa Çalış etkinlik parametrelerine dair;
“Parametre sonuçları Sağlık Bakanlığı, Denetleme Kurulu ve Etik Kuruluna sunulacak”
sözlerini dile getirdi.
Erciyes Üniversitesi tarafından koronavirüse karşı geliştirilmekte olan aşı adayı ile ilgili olarak çalışmaların tam gaz devam ettiğini belirten Rektör Çalış,
“Aşı adayımızda Faz-1 aşaması daha çok güvenlik aşaması ile ilgiliydi ve başarı ile tamamlandı. Faz-2 aşamasında birinci ve ikinci doz çalışmaları bitti ve gönüllülerden aldığımız kan örneklerinin sonuçlarını değerlendiriyoruz”
dedi.
Sözlerini şu şekilde sürdüren Çalış,
“Özellikle kan örneklerinde etkinlik parametrelerinde antikor oluşumu ve diğer parametrelere bakılarak inşallah nisan ayının sonunda etkinlik sonuçlarını Sağlık Bakanlığı ile Denetleme Kurulu ve Etik Kuruluna raporlayacağız. Sonrasında da inşallah Faz-3 aşamasına geçeriz diye ümit ediyoruz” İyi Klinik Araştırma Merkezi hakkında da şu bilgileri verdi,
“İyi Klinik Araştırma Merkezimizde Prof. Dr. Aykut Özdarendeli hocamızın başkanlığında 8 öğretim görevlisi ve araştırma görevlisi bulunuyor. 8 kişilik çekirdek ekip Covid-19 aşı çalışmalarını yürütüyor. İyi Klinik Araştırma Merkezimizde yaklaşık 30 kişilik ekip var. Araştırmacı öğretim üyesi hocalarımız ile birlikte 38 kişilik bir ekip gece gündüz çalışıyorlar”
Dünyada en aktif kullanılan aşılar; Sputnik-V, Oxford/AstraZeneca, Biontech/Pfizer, Moderna ve Sinovac aşıları, bu aşıların bazıları ortak ve/veya geleneksel yöntemler ile bazıları farklı metotlar ile üretiliyor. Bu konuda da üç yöntem biliniyor ve bu üç yöntem şöyle:
1) İnaktif Aşılar
Gelenekselleşmiş, en bilindik yöntemlerle üretimi yapılır.
Virüs parçalanılarak etkisizleştirilir ve vücudumuza zarar vermeden bağışıklık uyarılır.
Uzun dönem yan etkileri hakkında yeni geliştirilen yöntemlere göre daha kesin fikir verilebilir.
Öldürülmüş virüs barındırıyor olmasında dolayı ilk aşamada daha güvenli olduğu kabul edilir.
2-8°C sıcaklıkta saklanabilir.
Üretimi diğerlerine göre oldukça yavaş ve zordur.
Türkiye’de yapılan faz III çalışmasının ara değerlendirme raporlarına göre aşının etkinliği %91,25 olarak ortaya çıkmıştır.
Sinovac olarak bilinen Çin aşısı bu yöntem ile üretilmektedir.
2) Mesajcı RNA (mRNA) Aşıları
mRNA, bedenimizde doğal yollar ile üretilen protein sentezinde görev alır
Laboratuvarda doğal olmayan yöntemler ile üretilen mRNA’lar tıpkı kendi doğal mRNA’larımız gibi çalışarak virüse karşı bizi uyarmayı amaçlamaktadır.
Bu moleküller daha sonra kendimize ait moleküllermiş gibi yakılarak bedenden atılırlar.
Bu aşılar 25 senedir kanser de dâhil olmak üzere pek çok farklı hastalığın tedavisine yönelik olarak kişiye özel immunoterapi metotları ile çalışılan teknolojiye benzer şekilde üretilmektedirler.
Bu aşıların en büyük dezavantajı -70°C’de ve -20°C’de saklanması gerekmesidir.
Biontech/Pfizer, Moderna olarak bilinen ilaç firmalarının aşıları bu yöntem ile üretilmektedir.
3) Viral Vektör (Adenovirüs) Aşıları
Grip benzeri hastalıklara yol açan bir virüsün (adenovirüs) genetik müdahale ile beraber Koronavirüs proteini ile desteklenerek insanda bağışıklık oluşturması amaçlanır.
Bu gruptaki aşılar; Zika, Chikungunya gibi viral hastalıklara karşı çok uzun bir süredir faz III aşaması içerisindeydi.
Aşıların içindeki mikroorganizmalar canlı olsalar bile, güçsüzleştirildikleri için insanlarda hastalık veya hasar yapamazlar.
Avantajı ise Mesajcı aşıların aksine 2-8°C arasında, yani rutin olarak kullanılan aşı saklama ortamlarında saklanabilmeleridir.
Aşı geliştirme üzerine en yeni teknolojilerindendir.
Sputnik-V ve Oxford/AstraZeneca olarak bilinen aşılar bu yöntem ile elde edilmektedir.
Türkiye’de ocak ayı ortalarında başlanan aşı çalışmaları oldukça seri bir biçimde başlamıştı. Yurttaşlara aşı yapılmasına yönelik strateji geliştiren Sağlık Bakanlığı ilk evrede çok az miktarda Biontech/Pfizer aşısına sahipken çoğunlukla Sinovac aşısına sahipti, son günlerde bir miktar daha Biontech/Pfizer ülkemize geldi. Diğer aşıları üreten ülkeler ve firmalar ile görüşmeler devam etse de şu ana kadar ülkemizde bu iki aşı kullanıldı ve kullanılmaya devam ediyor. kamu haber
